"ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ: ...", Βασιλειάδου Ό., Δέρρη Β., Εμμανουηλίδου Κ., Τζέτζης Γ., Κιουμουρτζόγλου Ε.

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ:
ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ;

Βασιλειάδου Ό., Δέρρη Β., Εμμανουηλίδου Κ., Τζέτζης Γ., Κιουμουρτζόγλου Ε.

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, ΤΕΦΑΑ, 69100 Κομοτηνή
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ΤΕΦΑΑ 54006 Θεσσαλονίκη

Περίληψη

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξεταστεί η επίδραση μιας σύντομης επιμόρφωσης στην παροχή ανατροφοδότησης στους μαθητές των μικρών τάξεων του δημοτικού σχολείου. Το δείγμα αποτέλεσαν τριάντα δύο καθηγητές φυσικής αγωγής με διδακτική εμπειρία από 3 έως 18 χρόνια (Μ=10.87, SD=4.25). Όλοι οι διδάσκοντες πραγματοποίησαν έξι διδασκαλίες οι οποίες βιντεοσκοπήθηκαν και μαγνητοφωνήθηκαν. Μετά τα δύο πρώτα μαθήματα, η πειραματική ομάδα παρακολούθησε μια σύντομη επιμόρφωση που αποτελούνταν από δύο τρίωρες διαλέξεις και δύο ώρες πρακτικής εφαρμογής. Επιπλέον στους διδάσκοντες δόθηκε βιντεοκασέτα/κασέτα ήχου (ανάλογα με τις δυνατότητες που υπήρχαν για να δουν/ακούσουν) που περιείχε ένα από τα δύο πρώτα μαθήματα που πραγματοποίησαν. Ακολούθησε η τελική και η μέτρηση διατήρησης. Για την αξιολόγηση της ανατροφοδότησης του διδάσκοντα προς τους μαθητές χρησιμοποιήθηκε φόρμα αξιολόγησης της ανατροφοδότησης (Rink, 1998). H φόρμα αναλύει την ανατροφοδότηση ως προς την κατεύθυνση (ατομική, ομαδική, επίπεδο τάξης), το σκοπό (αξιολογητική, διορθωτική), το περιεχόμενο (ειδική, γενική), τον τύπο (θετική, αρνητική), τη συνταύτιση (σύμφωνη, ασύμφωνη) και το πλαίσιο (δεξιότητα, συμπεριφορά). Η περιγραφική στατιστική φανέρωσε ότι η πειραματική ομάδα μείωσε την παροχή της ατομικής ανατροφοδότησης και αύξησε την ομαδική και στο σύνολο της τάξης. Βελτίωσε την παροχή της διορθωτικής και αύξησε τη σύμφωνη, ενώ ελαχιστοποίησε τη γενική και μείωσε την παροχή αρνητικής ανατροφοδότησης. Η ομάδα ελέγχου δεν παρουσίασε διαφοροποιήσεις στην παροχή ανατροφοδότησης μεταξύ των μετρήσεων. Παρότι είναι δύσκολο (λόγω συνήθειας από την καθημερινή πρακτική) συμπεραίνεται ότι ακόμη και μια βραχύχρονη επιμόρφωση μπορεί να συμβάλλει στη διαφοροποίηση της παρεχόμενης ανατροφοδότησης, η οποία θεωρείται πολύ σημαντική μεταβλητή για τη μάθηση.

Λέξεις κλειδιά: ανατροφοδότηση, συστηματική παρατήρηση, επιμόρφωση, καθηγητής φυσικής αγωγής

EFFECT OF TEACHER TRAINING ON FEEDBACK PROVISION DURING INSTRUCTION

Abstract

The aim of the present study was to examine the effect of a short teachers‘ training on feedback provision during instruction in elementary school. The participants were thirty two physical educators with instructive experience from 3 to 18 years (M=10.87, SD=4.25). Each teacher taught six lessons which video-and audio- taped. Afterwards the two first lessons the experimental team attended a short training that was constituted by two 3-houred lectures and two hours of practical application. Moreover, the participants were given the videocassette or the cassette of sound that contained one from the two first lessons they taught. Then post and retention test took place. For the assessment of teachers‘ feedback provision to students was used the feedback assessment form (Rink, 1998). The form analyzes the feedback as for the direction (individual, group, whole class), the aim (evaluative, corrective), the content (special, general), the type (positive, negative), the congruence (congruent, incongruent) and the context (skill, behaviour). The descriptive statistics revealed that the experimental team decreased the provision of individual and increased group and the whole class feedback. It improved the corrective and increased congruent feedback, while it minimised general and decreased providing of negative feedback. The control team did not change feedback provision between tests. It is concluded that even a short-term training can contribute in changing feedback provision, which is considered very important variable for learning.

Key words: feedback, systematic observation, teacher training, physical educator

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ:
ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΤΑΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ;

Εισαγωγή

Το πλήθος των ερεθισμάτων και πληροφοριών που δέχεται ο ασκούμενος κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης μιας κίνησης ονομάζεται ανατροφοδότηση. H ανατροφοδότηση κατά τη διάρκεια της εξάσκησης είναι σημαντική για την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας, γιατί πληροφορεί τον εκπαιδευόμενο τι πρέπει να αλλάξει και έχει σκοπό την αύξηση της απόδοσης και τη βελτίωση της μάθησης και αποτελεί μαζί με την εξάσκηση τη μεταβλητή που επηρεάζει περισσότερο τη μάθηση (Bilodeau, 1966). Η ανατροφοδότηση μπορεί να αφορά στη γνώση του αποτελέσματος (σκορ, επίδοση) και στη γνώση της απόδοσης (τεχνική, διαδικασία), (Magill, 1993). Οι Kernodle και Garlton (1992) υποστηρίζουν πως η γνώση της απόδοσης είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη μάθηση και την απόδοση σε αντίθεση με τους Buekers, Magill και Hall (1992) που διαπίστωσαν ότι η προφορική γνώση των αποτελεσμάτων είναι περιττή και επηρεάζει αρνητικά τη μάθηση των κινητικών δεξιοτήτων όταν υπάρχει η αισθητηριακή ανατροφοδότηση.
Όσο αφορά στο είδος της παρεχόμενης ανατροφοδότησης οι Fink και Siedentop (1989) διαπίστωσαν ότι οι ΚΦΑ δίνουν πολύ περισσότερο γενική παρά ειδική ανατροφοδότηση. Η παροχή ανατροφοδότησης σε ομάδα μαθητών ή στο σύνολο της τάξης βοηθά την αποτελεσματικότερη διαχείριση της τάξης και μειώνει προβλήματα συμπεριφοράς (Stuart, & Ratliffe, 2000). Η ανατροφοδότηση σε θετικά σημεία της απόδοσης είναι περισσότερο αποτελεσματική γιατί καλλιεργεί στους μαθητές μια θετική διάθεση (Pangrazi,1997) ενώ η ειδική και διορθωτική ανατροφοδότηση είναι πιο αποτελεσματική στην εκμάθηση ριπτικών δεξιοτήτων σε μαθητές δημοτικού χαμηλότερης ικανότητας (Rikard, 1991). Επίσης η θετική, ειδική και διορθωτική ανατροφοδότηση μπορεί να βοηθήσει πιο αποτελεσματικά τους μαθητές γενικότερα (Siedentop &Tannehill, 2002).
Πολλοί από τους εκπαιδευτικούς, ανεξάρτητα από τη συχνότητα παροχής και τον τύπο της ανατροφοδότησης που δίνουν, δεν έχουν την κατάλληλη γνώση και την παιδαγωγική κατάρτιση για την παροχή επαυξημένης ανατροφοδότησης (Armstrong, 1984). Η συμπεριφορά των εκπαιδευτικών θα μπορούσε εύκολα να τροποποιηθεί και να συμβάλει αποτελεσματικά στην μάθηση με κάποιας μορφής επιμόρφωση όπως διαπιστώθηκε σε έρευνες των Byra και Coulon (1994) που εξέτασαν την παροχή ανατροφοδότησης βάσει πλάνου και της Ewens (1987) μετά από ένα παρεμβατικό πρόγραμμα διάρκειας 5 εβδομάδων.
Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξεταστεί η επίδραση μιας σύντομης επιμόρφωσης στην παροχή ανατροφοδότησης στους μαθητές των μικρών τάξεων του δημοτικού σχολείου. Η ερευνητική υπόθεση ήταν ότι θα βελτιωθεί η παροχή ανατροφοδότησης προς τους μαθητές ως προς τον τύπο, το σκοπό, το περιεχόμενο, την κατεύθυνση, την συνταύτιση και το πλαίσιο.

Μέθοδος

Εξεταζόμενοι
Τριάντα δύο καθηγητές Φυσικής Αγωγής (15 άνδρες και 17 γυναίκες) της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με διδακτική εμπειρία από 3 έως 18 χρόνια (Μ=10.87, SD=4.25), συμμετείχαν στην έρευνα. Η επιλογή έγινε από τα σχολεία που απάντησαν θετικά σε ενημερωτική επιστολή, σχετικά με το σκοπό και τη μεθοδολογία της έρευνας και το πρόγραμμά τους ευνοούσε τους περιορισμούς της έρευνας (βιντεοσκόπηση, αλληλοκάλυψη ωρών, ωρολόγιο πρόγραμμα κλπ). Για τη συμμετοχή τους εξασφαλίστηκε άδεια διεξαγωγής έρευνας από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν στην πειραματική
(15) ΚΦΑ και την ομάδα ελέγχου (17).

Μέσα συλλογής των δεδομένων
Για την αξιολόγηση της παρεχόμενης ανατροφοδότησης στους μαθητές χρησιμοποιήθηκε η φόρμα αξιολόγησης (Rink, 1998) που αναλύει την ανατροφοδότηση ως προς την κατεύθυνση (ατομική, ομαδική, επίπεδο τάξης), το σκοπό (αξιολογητική, διορθωτική), το περιεχόμενο (ειδική, γενική), τον τύπο (θετική, αρνητική), τη συνταύτιση (σύμφωνη, ασύμφωνη) και το πλαίσιο (δεξιότητα, συμπεριφορά). Διαδικασία συλλογής των δεδομένων
Όλοι οι συμμετέχοντες δίδαξαν ρίψη με ένα χέρι από πάνω και υποδοχή σε πρώτη και δευτέρα τάξη. Βιντεοσκοπήθηκαν και μαγνητοφωνήθηκαν έξι μαθήματα του κάθε διδάσκοντα (192 συνολικά) και ο μέσος όρος κάθε ζεύγους μαθημάτων αποτέλεσε την επίδοση των εκπαιδευτικών στην αρχική, τελική και τη μέτρηση διατήρησης. Μετά την αρχική μέτρηση η πειραματική ομάδα παρακολούθησε επιμορφωτικό σεμινάριο για την παροχή κατάλληλης και ουσιαστικής ανατροφοδότησης των μαθητών. Επιπλέον πραγματοποιήθηκαν δύο ώρες πρακτικής εξάσκησης και δόθηκε στους διδάσκοντες ανάλογο έντυπο υλικό και βιντεοκασέτα ή κασέτα ήχου με ένα από τα δύο αρχικά τους μαθήματα. Η αξιολόγηση με το εργαλείο έγινε από δύο εκπαιδευμένους κριτές με ατομικό βαθμό αξιοπιστίας μεγαλύτερο του .90 και διαπροσωπική αξιοπιστία μεγαλύτερη του .85 κατά την εκπαίδευσή τους. Στην παρούσα έρευνα η συμφωνία τους κυμάνθηκε μεταξύ .89 και .97.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ...