ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ – ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
(8ο εκπαιδευτικό συνέδριο της ΟΛΜΕ, 8 – 10 Μαΐου 2008, Χανιά)
Στο μεσαίωνα με τις κάθε λογής προλήψεις η άσκηση του σώματος εξαφανίζεται. Ο καλός χριστιανός πρέπει να φροντίζει μόνο την ψυχή του. Η σωματική φροντίδα ήταν πρώτιστο μέλημα μόνο της κυρίαρχης τάξης των φεουδαρχών – ιπποτών για να αποκτήσουν τις ικανότητες που συνυφαίνονταν με τις απαιτήσεις της τάξης τους (κονταρομαχία, τοξοβολία κτλ).
Στην Αναγέννηση η φροντίδα του σώματος μέσα από την άσκηση αρχίζει να προβάλλεται ως αναγκαία για κάθε άνθρωπο, χωρίς όμως να υλοποιείται για τα λαϊκά στρώματα.
Στο νεότερο ελληνικό κράτος με την επικράτηση του λογιοτατισμού, της αλεξανδρινής παράδοσης και την μεγάλη επιρροή της εκκλησίας η φυσική αγωγή παίρνει δευτερεύουσα υποτυπώδη θέση στην εκπαίδευση με αυταρχικό περιεχόμενο για φρονιματισμό κυρίως των νέων. Αποτελεί προστρατιωτική εκπαίδευση σύμφωνα με την ιδεολογία της καθεστωτικής τάξης. Οι πρώτοι που διδάσκουν την φυσική αγωγή στα σχολεία είναι πυροσβέστες και στρατιωτικοί.
Με την ανάπτυξη της βιομηχανίας και συγκέντρωση πληθυσμών στα αστικά κέντρα αρχίζουν να εμφανίζονται αθλητικοί σύλλογοι έξω από το σχολείο.
Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 1896 από τον Γάλλο ρομαντικό Πιέ ντε Κουπερτέν και τον Δ. Βικέλα, επηρέασε θετικά τη στάση των ανθρώπων απέναντι στην Φ.Α. και τον Αθλητισμό.
Ο Ιωάννης Φωκιανός πρωτοστατεί για την εισαγωγή της γυμναστικής στα σχολεία. Ο Πώγων το 1833 μεταφέρει στην Ελλάδα το γερμανικό σύστημα γυμναστικής με όργανα και αργότερα το 1905 ο Χρυσάφης το σύστημα Λινγκ από τη Σουηδία, δηλαδή τη γυμναστική στάσεων και γωνιακών κινήσεων. Το περιεχόμενο της φυσικής αγωγής παραμένει αυταρχικό και συνεχίζει να αποτελεί προστρατιωτική εκπαίδευση για τις επόμενες δεκαετίες.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ο διαθέσιμος χρόνος για εισήγηση είναι 10 λεπτά. Διαβάστηκε από τον εισηγητή στο 8ο εκπαιδευτικό συνέδριο της ΟΛΜΕ 8 – 10 Μαΐου 2008 στα Χανιά, στην πρωϊνή συνεδρία του Σαββάτου 10 Μαΐου.
Αρκετά χρόνια μετά την μεταπολίτευση μεταφέρονται στην Ελλάδα από τις αγγλοσαξονικές χώρες σύγχρονα – φιλελεύθερα συστήματα Φ.Α. που ισχύουν μέχρι σήμερα χωρίς όμως και πάλι να λαμβάνονται υπόψιν οι ιδιαιτερότητες και οι ανάγκες της νεολαίας της χώρας μας.
Παρά τις ελλείψεις που παρουσιάζουν άφησαν οριστικά στο παρελθόν τα παλαιότερα αναχρονιστικά γυμναστικά συστήματα και αποτελούν σημαντική πρόοδο της Φ.Α.
Το σημαντικότερο κενό των αναλυτικών προγραμμάτων είναι η έλλειψη ερευνητικών δεδομένων, ώστε να στηρίζονται στην ελληνική πραγματικότητα και όχι πάλι σε δεδομένα άλλων χωρών.
Στους σκοπούς των αναλυτικών προγραμμάτων συμπεριλαμβάνεται και η ανάπτυξη των ψυχικών δυνάμεων. Όμως ο όρος ψυχή είναι εξωανθρώπινος – υπερβατικός, γι’ αυτό καλό είναι να απαλειφθεί και να προσδιοριστούν με σαφήνεια οι έννοιες και οι όροι που εννοούνται.
Στη συνείδηση πολλών συναδέλφων τα αναλυτικά προγράμματα είναι ταυτισμένα με τα μέσα που χρησιμοποιούμε. Αυτό ενισχύεται γιατί τα αναλυτικά προγράμματα αναφέρονται σε διδιακτέα ύλη, δίνοντας έτσι στη Φ.Α. χαρακτήρα μαθήματος ανάλογο με των άλλω ν μαθημάτων. Έτσι ο παιδαγωγικός ρόλος των συναδέλφων υποβαθμίζεται γιατί πολλές φορές περιορίζονται στην εκπάθηση τεχνικής των αθλημάτων ή αγωνισμάτων δηλαδή της διδακτέας ύλης.
Δεν τονίζεται πουθενά ότι η συμμετοχή των νέων σε αθλητικές δραστηριότητες και αγώνες ότι είναι αναγκαία γιατί προκαλεί έντονα συναισθήματα, γεγονός που βοηθάει ουσιαστικά στην ομαλή και ισόρροπη ανάπτυξή τους. Σημειώνεται ότι κανένα άλλο μάθημα στην εκπαίδευση δεν προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα. Δυστυχώς δεν εξασφαλίζεται η καθολική συμμετοχή παρά μόνο λίγων μαθητών σε λίγους αγώνες, κυρίως αυτών που είναι μέλη συλλόγων έξω από το σχολείο.
Οι αγώνες στα σχολεία γίνονται για να δοθούν τα λεγόμενα κίνητρα στους λίγους αυτούς αθλητές των συλλόγων.
Η ικανοποιητική επίτευξη των στόχων των αναλυτικών προγραμμάτων της Φ.Α. είναι σε στενή συνάρτηση με τον χρόνο που διατίθεται στα ωρολογιακά προγράμματα αλλά και την υλικοτεχνική υποδομή και τις συνθήκες εφαρμογής στα σχολεία.
Είναι μεγάλο πρόβλημα η αναντιστοιχία που υπάρχει. Πχ, στο Λύκειο ο πρώτος στόχος αλλά και οι άλλοι στόχοι, των αναλυτικών προγραμμάτων που τίθεται, ο βιωματικός, δηλαδή η ενασχόληση και η εξοικείωση του παιδιού με άθλημα ή δραστηριότητα της επιλογής του, τα οποία θα γίνουν άσκηση δια βίου είναι δύσκολο να επιτευχθεί με χρόνο μόνο μία ή δύο ώρες την εβδομάδα και με συνθήκες εφαρμογής κατά γενική ομολογία όχι ιδιαίτερα καλές. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα βιώματα αποκτώνται κυρίως στις ηλικίες του νηπιαγωγείου και του δημοτικού και διατηρούνται με συχνή επανάληψή τους μέχρι και την εφηβεία. Αυτό δε συμβαίνει στα σχολεία με την Φ.Α., αλλά δεν αναφέρεται και στα αναλυτικά προγράμματα. Η συχνότητα της άσκησης, 3 φορές την εβδομάδα, αναφέρεται ως προϋπόθεση μόνο για τις βιολογικές προσαρμογές, που βέβαια δεν τίθεται θέμα υλοποίησης.
ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ – ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Εισηγητής: Γουναρίδης Χαράλαμπος ΠΕ ΙΙ
Γ’ ΕΛΜΕ ΑΘΗΝΑΣ
Την κινητική σωματική δραστηριότητα τη βρίσκουμε στις πρωτόγονες κοινωνίες να αποτελεί το μοναδικό μέσο προετοιμασίας για την επιβίωση και την επιβολή θέσης στην ομάδα – κοινότητα, για μεγάλο διάστημα της ανθρώπινης ιστορίας.
Στην αρχαία Ελλάδα η γυμναστική έχει πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση του καλού πολίτη για τα συμφέροντα της πόλης – κράτους.Εισηγητής: Γουναρίδης Χαράλαμπος ΠΕ ΙΙ
Γ’ ΕΛΜΕ ΑΘΗΝΑΣ
Την κινητική σωματική δραστηριότητα τη βρίσκουμε στις πρωτόγονες κοινωνίες να αποτελεί το μοναδικό μέσο προετοιμασίας για την επιβίωση και την επιβολή θέσης στην ομάδα – κοινότητα, για μεγάλο διάστημα της ανθρώπινης ιστορίας.Στο μεσαίωνα με τις κάθε λογής προλήψεις η άσκηση του σώματος εξαφανίζεται. Ο καλός χριστιανός πρέπει να φροντίζει μόνο την ψυχή του. Η σωματική φροντίδα ήταν πρώτιστο μέλημα μόνο της κυρίαρχης τάξης των φεουδαρχών – ιπποτών για να αποκτήσουν τις ικανότητες που συνυφαίνονταν με τις απαιτήσεις της τάξης τους (κονταρομαχία, τοξοβολία κτλ).
Στην Αναγέννηση η φροντίδα του σώματος μέσα από την άσκηση αρχίζει να προβάλλεται ως αναγκαία για κάθε άνθρωπο, χωρίς όμως να υλοποιείται για τα λαϊκά στρώματα.
Στο νεότερο ελληνικό κράτος με την επικράτηση του λογιοτατισμού, της αλεξανδρινής παράδοσης και την μεγάλη επιρροή της εκκλησίας η φυσική αγωγή παίρνει δευτερεύουσα υποτυπώδη θέση στην εκπαίδευση με αυταρχικό περιεχόμενο για φρονιματισμό κυρίως των νέων. Αποτελεί προστρατιωτική εκπαίδευση σύμφωνα με την ιδεολογία της καθεστωτικής τάξης. Οι πρώτοι που διδάσκουν την φυσική αγωγή στα σχολεία είναι πυροσβέστες και στρατιωτικοί.
Με την ανάπτυξη της βιομηχανίας και συγκέντρωση πληθυσμών στα αστικά κέντρα αρχίζουν να εμφανίζονται αθλητικοί σύλλογοι έξω από το σχολείο.
Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 1896 από τον Γάλλο ρομαντικό Πιέ ντε Κουπερτέν και τον Δ. Βικέλα, επηρέασε θετικά τη στάση των ανθρώπων απέναντι στην Φ.Α. και τον Αθλητισμό.
Ο Ιωάννης Φωκιανός πρωτοστατεί για την εισαγωγή της γυμναστικής στα σχολεία. Ο Πώγων το 1833 μεταφέρει στην Ελλάδα το γερμανικό σύστημα γυμναστικής με όργανα και αργότερα το 1905 ο Χρυσάφης το σύστημα Λινγκ από τη Σουηδία, δηλαδή τη γυμναστική στάσεων και γωνιακών κινήσεων. Το περιεχόμενο της φυσικής αγωγής παραμένει αυταρχικό και συνεχίζει να αποτελεί προστρατιωτική εκπαίδευση για τις επόμενες δεκαετίες.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ο διαθέσιμος χρόνος για εισήγηση είναι 10 λεπτά. Διαβάστηκε από τον εισηγητή στο 8ο εκπαιδευτικό συνέδριο της ΟΛΜΕ 8 – 10 Μαΐου 2008 στα Χανιά, στην πρωϊνή συνεδρία του Σαββάτου 10 Μαΐου.
Αρκετά χρόνια μετά την μεταπολίτευση μεταφέρονται στην Ελλάδα από τις αγγλοσαξονικές χώρες σύγχρονα – φιλελεύθερα συστήματα Φ.Α. που ισχύουν μέχρι σήμερα χωρίς όμως και πάλι να λαμβάνονται υπόψιν οι ιδιαιτερότητες και οι ανάγκες της νεολαίας της χώρας μας.
Παρά τις ελλείψεις που παρουσιάζουν άφησαν οριστικά στο παρελθόν τα παλαιότερα αναχρονιστικά γυμναστικά συστήματα και αποτελούν σημαντική πρόοδο της Φ.Α.
Το σημαντικότερο κενό των αναλυτικών προγραμμάτων είναι η έλλειψη ερευνητικών δεδομένων, ώστε να στηρίζονται στην ελληνική πραγματικότητα και όχι πάλι σε δεδομένα άλλων χωρών.
Στους σκοπούς των αναλυτικών προγραμμάτων συμπεριλαμβάνεται και η ανάπτυξη των ψυχικών δυνάμεων. Όμως ο όρος ψυχή είναι εξωανθρώπινος – υπερβατικός, γι’ αυτό καλό είναι να απαλειφθεί και να προσδιοριστούν με σαφήνεια οι έννοιες και οι όροι που εννοούνται.
Στη συνείδηση πολλών συναδέλφων τα αναλυτικά προγράμματα είναι ταυτισμένα με τα μέσα που χρησιμοποιούμε. Αυτό ενισχύεται γιατί τα αναλυτικά προγράμματα αναφέρονται σε διδιακτέα ύλη, δίνοντας έτσι στη Φ.Α. χαρακτήρα μαθήματος ανάλογο με των άλλω ν μαθημάτων. Έτσι ο παιδαγωγικός ρόλος των συναδέλφων υποβαθμίζεται γιατί πολλές φορές περιορίζονται στην εκπάθηση τεχνικής των αθλημάτων ή αγωνισμάτων δηλαδή της διδακτέας ύλης.
Δεν τονίζεται πουθενά ότι η συμμετοχή των νέων σε αθλητικές δραστηριότητες και αγώνες ότι είναι αναγκαία γιατί προκαλεί έντονα συναισθήματα, γεγονός που βοηθάει ουσιαστικά στην ομαλή και ισόρροπη ανάπτυξή τους. Σημειώνεται ότι κανένα άλλο μάθημα στην εκπαίδευση δεν προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα. Δυστυχώς δεν εξασφαλίζεται η καθολική συμμετοχή παρά μόνο λίγων μαθητών σε λίγους αγώνες, κυρίως αυτών που είναι μέλη συλλόγων έξω από το σχολείο.
Οι αγώνες στα σχολεία γίνονται για να δοθούν τα λεγόμενα κίνητρα στους λίγους αυτούς αθλητές των συλλόγων.
Η ικανοποιητική επίτευξη των στόχων των αναλυτικών προγραμμάτων της Φ.Α. είναι σε στενή συνάρτηση με τον χρόνο που διατίθεται στα ωρολογιακά προγράμματα αλλά και την υλικοτεχνική υποδομή και τις συνθήκες εφαρμογής στα σχολεία.
Είναι μεγάλο πρόβλημα η αναντιστοιχία που υπάρχει. Πχ, στο Λύκειο ο πρώτος στόχος αλλά και οι άλλοι στόχοι, των αναλυτικών προγραμμάτων που τίθεται, ο βιωματικός, δηλαδή η ενασχόληση και η εξοικείωση του παιδιού με άθλημα ή δραστηριότητα της επιλογής του, τα οποία θα γίνουν άσκηση δια βίου είναι δύσκολο να επιτευχθεί με χρόνο μόνο μία ή δύο ώρες την εβδομάδα και με συνθήκες εφαρμογής κατά γενική ομολογία όχι ιδιαίτερα καλές. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα βιώματα αποκτώνται κυρίως στις ηλικίες του νηπιαγωγείου και του δημοτικού και διατηρούνται με συχνή επανάληψή τους μέχρι και την εφηβεία. Αυτό δε συμβαίνει στα σχολεία με την Φ.Α., αλλά δεν αναφέρεται και στα αναλυτικά προγράμματα. Η συχνότητα της άσκησης, 3 φορές την εβδομάδα, αναφέρεται ως προϋπόθεση μόνο για τις βιολογικές προσαρμογές, που βέβαια δεν τίθεται θέμα υλοποίησης.
