ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ, Μύθοι & πραγματικότητα
Του Παν. Χ. Κάρδαρη *
ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Μύθοι & πραγματικότητα
(Παναγιώτης Χ. Κάρδαρης, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής στο 2ο Γενικό Λύκειο Ζακύνθου)
Είναι αρκετά χρόνια τώρα, που ο κλάδος των εκπαιδευτικών της Φ.Α προσπαθεί να ανακαλύψει το βαθύτερο νόημα οργάνωσης και τελικά διεξαγωγής των σχολικών αγώνων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, έτσι όπως τουλάχιστον ορίζουν οι σχετικές υπουργικοί εγκύκλιοι.
Αγώνες, που ειδικά στα Λύκεια, πριμοδοτούν τους καλύτερους μέχρι και με ελεύθερη εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αγώνες, που οι τελικές τους κυρίως φάσεις λαμβάνουν χώρα υπό το φόβο της φαρμακοδιέγερσης, αναγκάζοντας πρόσφατα την πολιτεία να προβεί ακόμα και σε νομοθέτηση-θέσπιση αnti-dopping controls .
Τη στιγμή που υποτίθεται, ότι οι μαθητές-τριες αγωνίζονται για το « καλό καγαθό » στα πλαίσια του « ευ αγωνίζεσθαι », ενστερνιζόμενοι πάντα τη διαχρονική ιδέα « νους υγιής εν σώματι υγιή », η επίσημη πολιτεία στρουθοκαμηλίζει προκλητικά.
| Υ |
πάρχει άραγε ουσιαστικός σχολικός αθλητισμός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και αν υπάρχει, δικαιολογεί τις τεράστιες δαπάνες της πολιτείας για την διοργάνωση Πανελλήνιων σχολικών πρωταθλημάτων, κυρίως σε επίπεδο Λυκείων ;
Το ερώτημα φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο, αλλά στην ουσία έχει μια τόσο εύκολη όσο και απλή απάντηση. Όχι !
Παρά τη προσπάθεια της πολιτείας να καλύψει ή και να υπερκαλύψει τα τελευταία χρόνια με Καθηγητές Φυσικής Αγωγής τα δημόσια σχολεία, σχολικός αθλητισμός έτσι όπως θέλουν να μας τον παρουσιάσουν οι εκάστοτε υπεύθυνοι του Υπουργείου Παιδείας, δυστυχώς δεν υφίσταται. Το σημερινό σχολείο δεν παράγει αθλητές επιδόσεων - πιστεύω άλλωστε πως ποτέ δεν το έκανε - εξάλλου, άλλος είναι ο σκοπός και το νόημα ύπαρξης του μαθήματος Φυσικής Αγωγής στην εκπαίδευση.
Η σύγχρονη πραγματικότητα έχει να κάνει με έναν καθηγητής Φ.Α καθημερινώς αντιμέτωπο με δυσεπίλυτα έως και ανυπέρβλητα εμπόδια. Από τη μια υπάρχουν οι ανύπαρκτες υλικοτεχνικές υποδομές, οι ακατάλληλοι έως και επικίνδυνοι σχολικοί χώροι άθλησης και από την άλλη έχουμε το μάθημα της Φυσικής Αγωγής να εντάσσεται άναρχα και πλημμελώς ενταγμένο μέσα στο ωρολόγιο σχολικό πρόγραμμα. Παράλληλα έχουμε τους μαθητές, το έμψυχό μας δηλαδή υλικό, να εμφανίζονται ανησυχητικά αγχωμένοι και σχεδόν πάντα πιεζόμενοι από τα μαθήματά τους. Παιδιά των φροντιστηρίων (…), των playstations και των Computers, είναι στη πλειοψηφία τους υπέρβαρα, δείχνοντας όλο και περισσότερο απρόθυμα για ενδοσχολικές αθλητικές δραστηριότητες.
Παρόλα αυτά, το Υπουργείο Παιδείας επιμένει να διοργανώνει σχολικούς αγώνες βασιζόμενο σε μια αλλόκοτη λογική για τον κοινό νου. Αναζητά - επιβραβεύοντας κιόλας - το έντονο φως μέσα στο ημίφως, αναθέτοντας στους καθηγητές Φ.Α να οργανώνουν ομάδες και να παρουσιάζουν μαθητές-αθλητές, όπου οι αθλητικές τους επιδεξιότητες είναι αποκλειστικά προϊόν του ερασιτεχνικού (κυρίως) σωματειακού αθλητισμού.
Είχα την τύχη κατά το παρελθόν να συμμετάσχω ως συνοδός καθηγητής Φ.Α με το σχολείο μου, μέχρι και την τελική φάση σχολικών αγώνων Πετοσφαίρισης Λυκείων στη Θεσσαλονίκη το 1996 και τη Ρόδος το 2002. Αυτό που μεταξύ άλλων αποκόμισα, είναι μια απέραντη υποκρισία όλου του συστήματος διεξαγωγής των αθλητικών αγώνων και κυρίως από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας.
Ένα Υπουργείο, που ενώ γνωρίζει την αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να παράγει μαθητές-αθλητές υψηλού επιπέδου, αναλαμβάνει να οργανώσει πολυδάπανους αγώνες. Στοχεύοντας έτσι, αφενός να αναδείξει τους καλύτερους και να τους παρουσιάσει ως παράδειγμα προς μίμηση στην «τοπική-εγχώρια κατανάλωση», αφετέρου να κομπάσει διεθνώς - μέσω των Παγκόσμιων σχολικών αγώνων- για την άρτια δομή του Ελληνικού σχολικού αθλητισμού. Μια άκρως υποκριτική συμπεριφορά, που δυστυχώς διαιωνίζεται αλλά και υποθάλπεται μάλιστα τα τελευταία χρόνια, από μεμονωμένα συμφέροντα ιδιωτικών κυρίως σχολικών μονάδων.
Η επιβράβευση των καλύτερων Αθλητών-Μαθητών(!), συνοδευόταν στο πρόσφατο παρελθόν -και σε ακραίες μάλιστα περιπτώσεις- με μετεγγραφές μαθητών από ένα σχολείο στο άλλο, αλλά και με παράνομη εξωσχολική προπονητική καθοδήγηση αθλητών ή ομάδων, ακόμα και κατά τη διάρκεια των αγώνων.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, εμφανίστηκαν και ψίθυροι για υπόνοιες ή ενδείξεις ντοπαρισμένων μαθητών-τριων κατά τη διάρκεια σχολικών αγώνων. Ψίθυροι, που τελικά έγιναν κραυγές διαμαρτυρίας, αναγκάζοντας την πολιτεία αντί άλλων άμεσων ριζοσπαστικών μέτρων, να εισαγάγει το anti-dopping control..!
Όταν το κίνητρο της επιτυχίας φτάνει μέχρι και την ελεύθερη εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τα πάντα είναι δυνατό να συμβούν. Και ειδικά στις μέρες μας, όπου περισσότερο από κάθε άλλη φορά « ο σκοπός αγιάζει τα μέσα ». Εξάλλου, είναι πρόσφατα τα θλιβερά γεγονότα πλαστοπροσωπίας, που έλαβαν χώρα από μαθήτριες-αθλήτριες σχολείου της Ζακύνθου, κατά τη διάρκεια της προκριματικής φάσης μαθητικών αγώνων ενόργανης γυμναστικής
Αλήθεια, όλα τα προαναφερόμενα ωθούν το σημερινό μαθητή να ασχοληθεί με ότι τέλος πάντων αναφέρεται ή χαρακτηρίζεται ως σχολικός αθλητισμός ;
Είναι το περιβάλλον – όπως θα άρμοζε άλλωστε – υγιές, λειτουργώντας ωθητικά στις έμφυτες ορμές άθλησης του μαθητή και μάλιστα εντός του σχολικού χώρου ;
Είμαστε οι καθηγητές Φ.Α ισχυροί και ικανοί να αναδείξουμε ή και να στηρίξουμε ακόμα τα ηθικά διδάγματα της άθλησης, επηρεάζοντας συνειδήσεις προς μια κατεύθυνση ουσιαστικής ενδοσχολικής αθλητικής ενασχόλησης ;
Η πολιτεία τέλος, επιθυμεί πράγματι να αναδείξει τον σχολικό αθλητισμό ως ένα μέσον καθοριστικής διαπαιδαγώγησης των μαθητών ή ενδιαφέρεται μόνο γι’αυτό που στη καθομιλουμένη αποκαλούμε «βιτρίνα»;
Αλήθεια, μήπως το Υπουργείο Παιδείας δεν κωφεύει και δεν εθελοτυφλεί, όταν αρνείται να παραδεχτεί, ότι όπου δεν υπάρχει σωματειακό-ερασιτεχνικό «δεκανίκι», ο σχολικός αθλητισμός είναι ουσιαστικά και τυπικά ανύπαρκτος ; Μήπως η πολιτεία επαίρεται και εδώ για το εκπαιδευτικό της σύστημα, ενώ γνωρίζει πολύ καλά τις ίδιες του τις αδυναμίες ;
Όμως, η πραγματικότητα είναι τόσο απλή αλλά και τόσο ξεκάθαρη.
Ο σχολικός αθλητισμός που βιώνουμε είναι σε κάθε περίπτωση βαθιά πληγωμένος, έντονα ταλαιπωρημένος, υπανάπτυκτος και σε τελική ανάλυση λάθος σχεδιασμένος.
Σχολικός αθλητισμός τέτοιος, που να μας επιτρέπει να επιβραβεύουμε τις πραγματικά υψηλές σχολικές επιδόσεις, είναι δυστυχώς ακόμα σε αναζήτηση.
Ακόμα και τα Αθλητικά Γυμνάσια (Τάξεις Αθλητικής Διευκόλυνσης για την ακρίβεια), έχουν μια κοινώς αποδεκτή εσφαλμένη οργανωτική δομή και τα όποια θετικά δείγματα δουλειάς εμφανίζουν, έχουν να κάνουν αποκλειστικά και μόνο με το φιλότιμο ή τον υπερβάλλοντα ζήλο των εκπαιδευτικών.
Είναι σε όλους γνωστό, ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα νοσεί βαθύτατα και μαζί του παρασύρει, ότι έχει να κάνει με την όλη εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι σχολικοί αγώνες πρέπει να αναθεωρηθούν ριζικά και η τέλεσή τους να αποτελεί πραγματική γιορτή για ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα. Οι συμμετέχοντες σε αυτούς, πρέπει να είναι φωτεινά παραδείγματα ήθους, πρότυπα συμπεριφοράς και σημεία αναφοράς για κάθε τι θετικό και ελπιδοφόρο.
Ζω ειλικρινά με την ελπίδα και εύχομαι να βιώσω στην εκπαιδευτική μου θητεία τέτοιες μεγάλες «ανατροπές». Ο αγώνας και εδώ φαίνεται να είναι μακρύς, ανηφορικός και αρκετά δύσκολος. Είναι όμως σε κάθε περίπτωση ένας αγώνας ζωής, γιατί έχει να κάνει με τους μαθητές, τη νεολαία μας, το παρόν και κυρίως το μέλλον της κοινωνίας μας.
