Πως η επιστήμη και η τεχνολογία βοήθησαν στο άλμα σε ύψος
Πως η επιστήμη και η τεχνολογία βοήθησαν στο άλμα σε ύψος
(Πηγή: 11ο Γυμνάσιο Περιστερίου)
Πριν 25 αιώνες, οι αθλητές στην Αρχαία Ολυμπία ή στην Νεμέα αγωνιζόντουσαν ξυπόλυτοι και γυμνοί, χωρίς την βοήθεια του οπλοστάσιου της σύχρονης επιστήμης και τεχνολογίας. |
| Μελανόμορφος Παναθηναϊκός αμφορέας, 480-470 π.Χ., παρουσιάζει αθλητές στον αγώνα δρόμου "μέσης" απόστασης, γνωστό ως "ιππειο" |
Σήμερα, οι σάκκοι προπόνησης για τους πυγμάχους ενσωματώνουν επιταχυσιόμετρα, η κάθε κίνηση των πρωταθλητών καταγράφεται ψηφιακά για ανάλυση και επεξεργασία από φυσικούς, βιο-μηχανικούς, ψυχολόγους και κάθε είδους εμπειρογνώμονες.
Το άλμα σε ύψος μας βάζει κατ'ευθείαν στο θέμα. Η υπέροχη Νίκη πέρασε τον πήχυ με την πλάτη. Πριν είκοσι χρόνια, οι πρωταθλητές πέρναγαν με την κοιλιά. Και πριν σαράντα χρόνια πηδούσαν "ψαλλίδα".
Στο άλμα σε ύψος, ο αθλητής απογειώνεται εξασκώντας μία κάθετη (μυϊκή) δύναμη στο έδαφος. Η δύναμη αυτή του επιτρέπει να σηκώσει το κέντρο βάρους του σώματος του σε ένα ύψος, που εξαρτάται μόνο από το συνολικό βάρος του σώματος και τη κάθετη δύναμη τη στιγμή της απογείωσης.
Από εκεί και πέρα, το αν θα περάσει τον πήχυ ή όχι εξαρτάται από τη θέση των μελών του σώματος γύρω από το κέντρο βάρους.
Συγκρίνετε την τεχνική της ψαλίδας με το Fosbury Flop:
 Στην περίπτωση της ψαλλίδας, το κέντρο βάρους βρίσκεται τουλάχιστον 30 ως 40 εκ. πάνω από τον πήχυ ... |
 ... ενώ στην τεχνική της πλάτης, η απόσταση αυτή είναι μόνο 5 ως 10 εκ. |
Με άλλα λόγια, με την τεχνική της ψαλλίδας γίνεται σπατάλη της κάθετης δύναμης για να σηκωθεί το κέντρο βάρους του σώματος πιο ψηλά απ' ότι χρειάζεται για να περάσει τον πήχυ. Δηλαδή, η καλύτερη τεχνική είναι εκείνη που επιτρέπει το πέρασμα του αθλητή με το κέντρο βάρους όσο το δυνατό πιό κοντά στο πήχυ.
Με το τρόπο αυτό αξιοποιείται πλήρως η κάθετη δύναμη της απογείωσης.
Μια απλοποιημένη απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος σαν να αποτελείται από έξι μόνο αρθρωτά μέλη. Η απλή κατασκευή μας επιτρέπει να δούμε που βρίσκεται το κέντρο βάρους για διάφορες θέσεις των μελών.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Flop είναι ότι η διαδρομή προσέγγισης στον πήχυ είναι κυκλική.
Στην κυκλική διαδρομή προσέγγισης ο αθλητής γέρνει προς το κέντρο του κύκλου. Έτσι τη στιγμή της απογείωσης, η φυγόκεντρος δύναμη τον βοηθάει για να έρθει το σώμα σε κάθετη θέση και από εκεί να πάρει την κλίση που χρειάζεται για το πέρασμα με τη πλάτη.
Στην ιδεώδη προσέγγιση, ο αθλητής απογειώνεται με γωνία 15-30 μοιρών ως προς τον πήχυ πατώντας το αριστερό πόδι. Το σημείο απογείωσης πρέπει να είναι 30 ως 60 εκ. από τον δεξιό ορθοστάτη και 75 εκ. ως 1 μέτρο από τον πήχυ.
Η διαδρομή από το σημείο εκκίνησης ως την απογείωση καλύπτεται με 5-6 βήματα.
Η σωστή προσέγγιση και απογείωση απαιτούν απόλυτη ακρίβεια και έλεγχο του σώματος και της θέσης του ως προς τον πήχυ. οταν πια η αθλήτρια βρεθεί στον αέρα έχει λιγότερο από ένα δεuτερόλεπτο για να σuντονίσει τα μέλη του σώματος ώστε να αξιοποιήσει ότι έχει προηγηθεί.
Μυαλό, ψυχή και σώμα πρέπει να συνεργαστούν τέλεια για να κερδισθούν τα ελάχιστα εκατοστά στο πέρασμα του πήχυ ποu θα της δώσοuν το χρuσό μετάλλιο.
Πως η επιστήμη και η τεχνολογία βοηθούν στο άλμα σε ύψος
Η βοήθεια που δίνει η επιστήμη στο άλμα εις ύψος δεν αφορά σε ειδικά παπούτσια αλλά σε ψηφιακή εικόνα και ανάλυση, επεξεργασία και ερμηνεία σύμφωνα με τους νόμους της φύσης...
- διατήρηση της ορμής και ενέργειας
- διατήρηση της στροφορμής
- νόμοι της βαρύτητας
Ας δούμε το πρώτο φιλμάκι όπου η αθλήτρια χαϊδεύει και ίσα ίσα περνάει την πήχυ.
Το ύψος του κέντρου βάρους του σώματος ξεπερνάει άνετα τον στόχο. Αυτό σημαίνει ότι η αρχική κάθετη δύναμη στο έδαφος ήταν αρκετή ( για το άλμα. Παρ'όλα αυτά η περιστροφή δεν ήταν ικανοποιητική και έτσι η αρχική κάθετη δύναμη δεν αξιοποιήθηκε.
Ας δούμε πως μπορεί να βελτιωθεί το άλμα ώστε με την ίδια κάθετη δύναμη το σώμα να περάσει πιό άνετα τον πήχυ.
Συγκρίνοντας τις δύο εικόνες, παρατηρούμε ότι η κάμψη των κάτω άκρων προς τα πίσω (δεξιόστροφα) συνοδεύεται από μία κάμψη του άνω κορμού προς τα εμπρός (αριστερόστροφα) με αποτέλεσμα ένα σήκωμα της μέσης. Πρόκειται για ένα συνδυασμό μυϊκών κινήσεων που γίνεται με ακρίβεια κλάσματος του δευτερολέπτου και που βοηθείται από ένα βασικό νόμο της φύσης, την διατήρηση της στροφορμής.
Δύο Μεγάλοι Αθλητές
Δύο Διαφορετικές Τεχνικές
Η Iolanda Balas γεννήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1936, στην Τιμισοάρα της Ρουμανίας.
Για μία δεκαετία, από τα μέσα του '50 ως τα μέσα του '60, κυριάρχησε στο άλμα σε ύψος γυναικών. Κέρδισε δύο Ολυμπιακά χρυσά μετάλλια και πέτυχε 14 παγκόσμια ρεκόρ. Η Balas χρησιμοποιεί μιά τεχνική της "ψαλλίδας". Μετά τους Ολυμπιακούς της Μελβούρνης το 1956, ήρθε πρώτη σε 140 διαδοχικές αθλητικές συναντήσεις. Το 1960, πήρε το χρυσό μετάλλιο στούς Ολυμπιακούς της Ρώμης με άλμα 1,85 μέτρα, 14 εκατοστά πιο ψηλά από το αργυρό. Τον επόμενο χρόνο, πέρασε τα 1,91 μέτρα, δυμιουργόντας νέο παγκόσμιο ρεκόρ για τα επόμενα 10 χρόνια. Κερδισε δεύτερο χρυσό στο Τόκυο το 1964 και η κυριαρχία της συνεχίστηκε μέχρι το 1967 οπότε αποσύρθηκε μετά από τραυματισμό.
Ο Richard (Dick) Fosbury γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου, 1947 στο Πόρτλαντ της πολιτείας Ορεγκον στις ΗΠΑ.
Εισήγαγε μία νέα τεχνική στο άλμα σε ύψος που πολύ σύντομα υιοθετήθηκε παγκοσμίως και έγινε γνωστή ως Fosbury Flop. Αρχισε να πειραματίζεται με τη τεχνική αυτή σε ηλικία 16 ετών, την οποία εγκατέλειψε μετά από πιέσεις του προπονητή του. Επανήλθε το 1968 και χρησιμοποιόντας την τεχνική, επελέγει για την ομάδα των ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς του 1968. Οταν έφτασε στην πόλη του Μεξικού η τεχνική του αντιμετωπίσθηκε με μεγάλο σκεπτικισμό από προπονητές και συναθλητές. Οι θεατές όμως συναρπάστηκαν από την καινούργια τεχνική και στο τέλος της πρώτης μέρας είχε περάσει με τη πρώτη προσπάθεια όλα τα διαδοχικά ύψη του πήχυ. Την επόμενη μέρα πέρασε τα 2,24 μέτρα και κέρδισε το χρυσό μετάλλιο με νέο παγκόσμιο ρεκόρ.
