ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ:
«Δεν παρέχεται εκ του νόμου η δυνατότητα συμμετοχής ως υποψηφίων και, κατ' επέκταση, διορισμού ιδιωτικών εκπαιδευτικών ως σχολικών συμβούλων. Ανακλητέα η απόφαση τοποθέτησής τους».
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 119/2009
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Τμήμα Δ* Συνεδρίαση της 30.3.2009
Σύνθεση:
Πρόεδρος: Θεόδωρος Θεοφανόπουλος, Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ. Μέλη: Ιωάννης Σακελλαρίου, Ηλίας Δροσογιάννης, Ιωάννης Διονυσόπουλος, Αντώνιος Κλαδιάς, Ιωάννης Χαλκιάς, Κωνσταντίνος Γεωργάκης, Παναγιώτης Σπανός, Κωνσταντίνος Χαραλαμπίδης, Νομικοί Σύμβουλοι του Κράτους.
Εισηγητής: Κων/νος Χαραλαμπίδης, Νομικός Σύμβουλος.
Ερώτημα: Φ.351.1/37/115334/Δ1/9/9/2008 των Δ/νσεων Προσωπικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Ε.Π.Θ..
Περίληψη Ερωτήματος:
Εάν ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί, που επελέγησαν το
2007 ως σχολικοί σύμβουλοι, θα επανέλθουν, μετά τη λήξη της θητείας τους, στη θέση που κατείχαν προ της επιλογής τους ή «. . . επανέρχονται στα διδακτικά τους καθήκοντα και τοποθετούνται σε κενή θέση σχολείου της προτίμησης τους . . .» (άρθ. 5 παρ. 9 Ν.1966/91).
Επί του εν αρχή Ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Δ' τμήμα) γνωμοδότησε ως ακολούθως:
Ι. Κατά τα εκτιθέμενα στο Ερώτημα και κατά την άποψη των υπηρεσιών που προκάλεσαν την υποβολή του, με τις διατάξεις του άρθρου 7 εδ. Α (α) και (γ) Ν. 3467/2006 (Α' 128) «δίνεται η δυνατότητα να μετέχουν ως υποψήφιοι σχολικοί σύμβουλοι στην διαδικασία επιλογής και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί. Για πρώτη φορά στις επιλογές σχολικών συμβούλων του έτους 2007, επελέγη ως σχολικός σύμβουλος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ένας ιδιωτικός εκπαιδευτικός και ως σχολική σύμβουλος δημοτικής εκπαίδευσης μία εκπαιδευτικός της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας». Ενόψει του διορισμού τους αυτού η υπηρεσία ερωτά εάν, σε περίπτωση μη επανεπιλογής των ανωτέρω εκπαιδευτικών ή απαλλαγής τους από τα καθήκοντα του σχολικού συμβούλου, λαμβάνοντας υπόψη και τις διατάξεις των παραγράφων 1 του άρθρου 19 Ν. 1304/1982 και 5 του άρθρου 8 του Ν. 1966/1991, : α) επιστρέφουν στην θέση που κατείχαν πριν από την επιλογή και τοποθέτηση τους ως σχολικοί σύμβουλοι ή β) εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 8 του Ν. 1966/1991.
II. Ο Ν. 1304/82 ορίζει, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Άρθρο 1. Επιστημονική Παιδαγωγική καθοδήγηση. 1. Εισάγεται ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου στη Γενική και τη Μέση Τεχνική - Επαγγελματική Εκπαίδευση. Έργο του Σχολικού Συμβούλου είναι η επιστημονική - παιδαγωγική καθοδήγηση και η συμμετοχή στην αξιολόγηση και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, καθώς και η ενθάρρυνση κάθε προσπάθειας για επιστημονική έρευνα στο χώρο της εκπαίδευσης. ... 3. Γα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των Σχολικών Συμβούλων καθώς και η διαδικασία αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού καθορίζονται λεπτομερέστερα με Π. Διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. . . . Αρθρο 16. Προσόντα υποψηφίων. 1. Υποψήφιοι για τις θέσεις Σχολικών Συμβούλων Δημοτικής Εκπαίδευσης, Προσχολικής Αγωγής, Ειδικής Αγωγής και Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης μπορούν να είναι όσοι έχουν 15ετή εκπαιδευτική υπηρεσία, από την οποία 12 έτη σε θέση μόνιμου εκπαιδευτικού του ίδιου κλάδου. . . . Άρθρο 19. Υπηρεσιακή κατάσταση Σχολικών Συμβούλων. 1. Οι αποδοχές των Σχολικών Συμβούλων κατά τη διάρκεια της θητείας του ς αντιστοιχούν στο μισθολογικό κλιμάκιο 10. Οι οργανικές θέσεις τους θεωρούνται κενές και μπορούν να συμπληρωθούν με τοποθετήσεις ή μεταθέσεις άλλων εκπαιδευτικών. 2. Μετά τη λήξη της θητείας τους οι Σχολικοί Σύμβουλοι επανέρχονται στα διδακτικά τους καθήκοντα και τοποθετούνται σε κενή θέση σχολείου της προτίμησης τους με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου. 3. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους οι Σχολικοί Σύμβουλοι εξελίσσονται βαθμολογικά και μισθολογικά στις οργανικές θέσεις, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. . . . Άρθρο 20, Επιλογή Σχολικών Συμβούλων κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου. 1. Συγκροτείται συμβούλιο επιλογής των Σχολικών Συμβούλων για την πρώτη εφαρμογή του νόμου αυτού και για την κατάρτιση του πίνακα επιλογής για την πλήρωση των θέσεων που συνιστώνται, από: α. Ένα δικαστή της διοικητικής δικαιοσύνης. . . . 3. Ο Πρόεδρος, τα μέλη και οι εισηγητές του Συμβουλίου Επιλογής καθώς και οι αναπληρωτές τους ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Με την ίδια απόφαση ορίζεται και ο Γραμματέας του Συμβουλίου Επιλογής, καθώς και δύο αναπληρωτές του από τους υπαλλήλους της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. 4. Οι προθεσμίες για την υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφερομένους, ύστερα από σχετική προκήρυξη, και η διαδικασία πρόκρισης και επιλογής για τις θέσεις των Σχολικών Συμβούλων θα καθορισθούν με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων που θα εκδοθεί εντός μηνός από τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. 5. Η τοποθέτηση των Σχολικών Συμβούλων γίνεται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κατά τη σειρά του πίνακα επιλογής, που θα καταρτίσει το Συμβούλιο της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου.»
Με το άρθρο 8 Ν. 1966/91 επήλθαν ορισμένες αλλαγές στα θέματα επανάκρισης, πλήρωσης κενών θέσεων, προθεσμιών κλπ. σχολικών συμβούλων ορίσθηκε δε, επιπλέον, ότι: «5. Οι σχολικοί σύμβουλοι, των οποίων η θητεία κάθε φορά λήγει και δεν επιλέγονται εκ νέου σε θέσεις σχολικών συμβούλων, επανέρχονται στα διδακτικά τους καθήκοντα και τοποθετούνται σε κενή θέση σχολείου της προτίμησης τους. Αν δεν υπάρχει κενή θέση σε συγκεκριμένο σχολείο της προτίμησης τους, τοποθετούνται, με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, σε ειδική προς τούτο συνιστώμενη θέση σε ένα από τρία σχολεία μιας εκπαιδευτικής περιφέρειας, στα οποία οι ίδιοι θα ζητήσουν να τοποθετηθούν, με εξαίρεση τα Πειραματικά Σχολεία, Η εξαίρεση αυτή δεν ισχύει στην περίπτωση, που κατά την επιλογή τους ως σχολικών συμβούλων υπηρετούσαν σε Πειραματικό Σχολείο, το οποίο και μπορεί να ζητήσουν για την τοποθέτηση τους. Η θέση αυτή καταργείται με την αποχώρηση από την υπηρεσία των εκπαιδευτικών αυτών για οποιοδήποτε λόγο ή με την τυχόν μετάθεση τους σε άλλο σχολείο σύμφωνα με τις ισχύουσες περί μεταθέσεων διατάξεις. 6. Με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα εφαρμογής των διατάξεων αυτού του άρθρου.»
Περαιτέρω, με το άρθρο 3 Ν. 2188/94 ορίστηκε ότι: « ... 7. α) Οι θέσεις των σχολικών συμβούλων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των προϊσταμένων διευθύνσεων και γραφείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των προϊσταμένων γραφείων φυσικής αγωγής των -διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και σχολικών εργαστηριακών κέντρων (Σ.Ε.Κ.) και των προϊσταμένων των τμημάτων εκπαιδευτικών θεμάτων των διευθύνσεων εκπαίδευσης πληρούνται με τετραετή θητεία. Οι θέσεις του συντονιστή συμβούλων εκπαίδευσης εξωτερικού και των συμβούλων εκπαίδευσης του εξωτερικού πληρούνται με διετή θητεία, που μπορεί να παρατείνεται μέχρι τη λήξη του διανυόμενου σχολικού έτους, β) Η θητεία των παραπάνω αρχίζει από την τοποθέτηση τους σε κενές ή κενούμενες θέσεις από τον αξιολογικό πίνακα επιλογής, γ) Με προεδρικό διάταγμα που θα εκδοθεί με πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εντός τριών (3) μηνών από την ισχύ του παρόντος νόμου, θα καθορισθούν: αα) τα προσόντα και τα κριτήρια επιλογής των κατά το στοιχείο α' στελεχών της εκπαίδευσης , ββ) οι προθεσμίες και η διαδικασία υποβολής αιτήσεων και λοιπών δικαιολογητικών των ενδιαφερομένων, γγ) η διαδικασία κρίσης, επιλογής, τοποθέτησης και μετάθεσης τους, δδ) τα κριτήρια και η διαδικασία τοποθέτησης σε θέσεις εκπαιδευτικών μετά τη λήξη της θητείας τους και εε) κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετική με τα θέματα αυτά.»
Τέλος, ο Ν. 3467/06 ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Άρθρο 1. Πίνακες επιλογής στελεχών Δημόσιας Εκπαίδευσης. 1. Η επιλογή και τοποθέτηση των'στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης στις κενές θέσεις γίνεται για τετραετή θητεία και στις κενούμενες θέσεις για το υπόλοιπο της θητείας αυτής. 2. Για την πλήρωση των ανωτέρω θέσεων, καταρτίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις των επόμενων άρθρων οι παρακάτω αξιολογικοί πίνακες επιλογής, που ισχύουν για τέσσερα έτη:
α) Σχολικών συμβούλων δημοτικής εκπαίδευσης β) Σχολικών συμβούλων προσχολικής αγωγής γ) Σχολικών συμβούλων ειδικής αγωγής
δ) Σχολικών συμβούλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά κλάδους και ειδικότητες. . . . Άρθρο 3. Κριτήρια επιλογής. Τα κριτήρια επιλογής των στελεχών της εκπαίδευσης διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες και αποτιμώνται συνολικά με εκατό αξιολογικές μονάδες. . . . Άρθρο 5. Τοποθέτηση ανάληψη υπηρεσίας. Α. Τοποθέτηση σχολικών συμβούλων. 1. Οι εγγεγραμμένοι στους πίνακες επιλογής σχολικών συμβούλων τοποθετούνται σε κενές και κενούμενες θέσεις με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από πρόταση του οικείου συμβουλίου επιλογής, κατά τη σειρά εγγραφής τους στον αξιολογικό πίνακα επιλογής και με βάση τις δηλωθείσες προτιμήσεις. 2. Αν οι υποψήφιοι για τοποθέτηση δεν μπορεί να τοποθετηθούν σε θέσεις της προτίμησης τους, τοποθετούνται, αν εκ νέου το δηλώσουν, στις υπόλοιπες κενές θέσεις, τις οποίες καλούνται να επιλέξουν. Η τοποθέτηση γίνεται κατά τη σειρά των συνολικών αξιολογικών μονάδων και με βάση τις δηλωθείσες προτιμήσεις. 3. Οι τοποθετούμενοι σε θέσεις σχολικών συμβούλων διαγράφονται από τους λοιπούς πίνακες υποψηφίων στελεχών εκπαίδευσης, στους οποίους είναι εγγεγραμμένοι. . . . Αρθρο 7. Α. Σχολικοί Σύμβουλοι, α) Υποψήφιοι για τις θέσεις σχολικών συμβούλων προ σχολικής αγωγής και δημοτικής εκπαίδευσης μπορεί να είναι εκπαιδευτικοί των κλάδων νηπιαγωγών και δασκάλων, αντίστοιχα, με βαθμό Α', που έχουν δεκαεξαετή συνολική εκπαιδευτική υπηρεσία και έχουν επί δέκα τουλάχιστον έτη ασκήσει διδακτικά καθήκοντα σε σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. . . . γ) Υποψήφιοι για τις θέσεις σχολικών συμβούλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί να είναι εκπαιδευτικοί αντίστοιχων κλάδων ΠΕ 01 μέχρι ΠΕ18 του άρθρου 14 του ν. 1566/1985 (ΦΕΚ 167 Α') ή των κλάδων ΠΕ 19 και ΠΕ 20 του άρθρου 30 του ν. 2009/1992 ή εκπαιδευτικοί των κλάδων ΠΕ 06, ΠΕ 08, ΠΕ 11 και Π Ε 16 που ανήκουν οργανικά σε σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν βαθμό Α', δεκαεξαετή συνολική εκπαιδευτική υπηρεσία και επί δέκα τουλάχιστον έτη να έχουν ασκήσει διδακτικά καθήκοντα σε σχολεία πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. . . . Αρθρο 14. Μεταθέσεις Τοποθετήσεις των Στελεχών της Εκπαίδευσης μετά τη λήξη της θητείας ... 3. Για την τοποθέτηση των σχολικών συμβούλων, μετά τη λήξη της θητείας τους εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 5 του ν. 1966/1991 (ΦΕΚ 147 Α').»
Σημειώνεται ότι με το Ν. 2817/2000 αφενός μεν ρυθμίστηκαν ζητήματα χρόνου κατάρτισης πινάκων επιλογής, συμμετοχής και μεταθέσεων σχολικών συμβούλων {άρθ. 8 παρ. 11) αφετέρου δε μετεβλήθη η σύνθεση των συμβουλίων επιλογής αυτών καθώς και των άλλων στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης.
Κατ' εξουσιοδότηση διατάξεων των παραπάνω νόμων (κατ1 ακρίβειαν ορισμένων εξ αυτών), όπως εκάστοτε μνημονεύονται στο προοίμιο τους εκδόθηκαν Π. Δ/γματα καθορισμού προσόντων, κριτηρίων και διαδικασίας επιλογής και τοποθέτησης σχολικών συμβούλων, όπως (ενδεικτικά) το Π.Δ. 398/95 (Α' 223) και το Π.Δ. 25/02 (Α' 20), στα οικεία άρθρα των οποίων επαναλαμβάνονται εν πολλοίς οι διατάξεις, ως προς τα παραπάνω θέματα, των νόμων εξ ών η εξουσιοδότηση προς ειδική ρύθμιση τους.
III. Από το σύνολο των παραπάνω διατάξεων, αυτοτελώς και σε συνδυασμό μεταξύ τους, το όλο πνεύμα και το ρυθμιστικό σκοπό τους, ερμηνευομένων υπό το φως των άρθρων 16 και 103 του ισχύοντος Συντάγματος, το σαφή νομοθετικό διαχωρισμό δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης και τη συναφή διάκριση της επαγγελματικής και υπηρεσιακής κατάστασης και εξέλιξης των λειτουργών εκατέρας (βλ. και άρθρα 28 επ. Ν.682/77 για την ιδιωτική εκπαίδευση), προκύπτει ότι: Τόσο κατά την εισαγωγή όσο και κατά την εξέλιξη, από το 1982 μέχρι σήμερα, του θεσμού των σχολικών συμβούλων, ως στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης, υπευθύνων ως' εκ των καθηκόντων τους για την αποτελεσματικότερη οργάνωση και τη βελτίωση του επιπέδου αυτής, ο νομοθέτης είχε υπόψη, για τη λειτουργία και τη στελέχωση του θεσμού αυτού, μόνο τους εκπαιδευτικούς της δημόσιας όχι δε (και) της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Τούτο σαφέστατα συνάγεται από τις νομοθετικές προβλέψεις περί της υπηρεσιακής κατάστασης, των αποδοχών, της διαδικασίας υποψηφιοτήτων και του τρόπου τελικής επιλογής αυτών, της δυνατότητας μετάθεσης, της επανόδου στα διδακτικά καθήκοντα ή στην προηγούμενη θέση του εκπαιδευτικού μετά τη λήξη της θητείας του ως σχολικού συμβούλου κ.ο.κ. που προσιδιάζουν σε λειτουργούς της δημόσιας εκπαίδευσης. Ουδεμία διαφοροποίηση σε επίπεδο ευθείας νομοθετικής ρύθμισης ή εξουσιοδοτικής διάταξης τεκμηριώνει, μέχρι τούδε, αντίθετη εκδοχή (πρβλ. αν και όχι για το ίδιο ακριβώς θέμα γνωμοδ. Ν.Σ.Κ. 233/03 και 415/04 που έχουν γίνει αποδεκτές από τον Υπουργό Ε.Π.Θ.).Ούτε, εξ'άλλου, στην αιτιολογική έκθεση του Ν.3467/07, στο άρθρο 7Α του οποίου οι ερωτώσες υπηρεσίες φαίνεται να στηρίζουν τη δυνατότητα υποψηφιότητας, για θέση σχολικού συμβούλου, ιδιωτικών εκπαιδευτικών, υφίσταται νύξη περί μεταβολής, δι' αυτού, του ισχύοντος καθεστώτος υποψηφιότητας και επιλογής ως σχολικών συμβούλων εκπαιδευτικών αποκλειστικά από τη δημόσια εκπαίδευση.
Αντίθετη άποψη θα οδηγούσε πλην άλλων, στη δυνατότητα εισόδου ιδιωτικών εκπαιδευτικών στη δημόσια εκπαίδευση, μετά τη λήξη της (μη νόμιμης) θητείας τους ως σχολικών συμβούλων, κατά καταστρατήγηση όλων των κειμένων διατάξεων περί διορισμού και δυνατότητας διδασκαλίας στο δημόσιο, όπως π.χ. των άρθρων 62 παρ. 1 και 2 Ν. 1566/85, 1 Ν.2842/01, 13 παρ. 2 Ν.2986/02 κ.α.
IV. Ενόψει' όσων παραπάνω εκτέθηκαν, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Δ') ομόφωνα γνωμοδοτεί ότι δεν παρέχεται εκ του Νόμου η δυνατότητα συμμετοχής ως υποψηφίων και, κατ' επέκταση, διορισμού ιδιωτικών εκπαιδευτικών ως σχολικών συμβούλων και, συνεπώς, δεν τίθεται ζήτημα εφαρμοστέου δικαίου περί την υπηρεσιακή κατάσταση στην οποία θα περιέλθουν, όσοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί έχουν τυχόν τοποθετηθεί ως σχολικοί σύμβουλοι με σχετική Υπουργική Απόφαση, η οποία είναι, ως εκ τούτου, ανακλητέα.
Εθεωρήθη Αθήνα, 31-3-2009
Πρόεδρος
Θεόδωρος Θεοφανόπουλος (Αντιπρόεδρος N.Σ.Κ.)
Ο Εισηγητής
Κων/νος Χαραλαμπίδης (Νομικός Σύμβουλος Ν.Σ.Κ.)
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 119/2009
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Τμήμα Δ* Συνεδρίαση της 30.3.2009
Σύνθεση:
Πρόεδρος: Θεόδωρος Θεοφανόπουλος, Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ. Μέλη: Ιωάννης Σακελλαρίου, Ηλίας Δροσογιάννης, Ιωάννης Διονυσόπουλος, Αντώνιος Κλαδιάς, Ιωάννης Χαλκιάς, Κωνσταντίνος Γεωργάκης, Παναγιώτης Σπανός, Κωνσταντίνος Χαραλαμπίδης, Νομικοί Σύμβουλοι του Κράτους.
Εισηγητής: Κων/νος Χαραλαμπίδης, Νομικός Σύμβουλος.
Ερώτημα: Φ.351.1/37/115334/Δ1/9/9/2008 των Δ/νσεων Προσωπικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Ε.Π.Θ..
Περίληψη Ερωτήματος:
Εάν ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί, που επελέγησαν το
2007 ως σχολικοί σύμβουλοι, θα επανέλθουν, μετά τη λήξη της θητείας τους, στη θέση που κατείχαν προ της επιλογής τους ή «. . . επανέρχονται στα διδακτικά τους καθήκοντα και τοποθετούνται σε κενή θέση σχολείου της προτίμησης τους . . .» (άρθ. 5 παρ. 9 Ν.1966/91).
Επί του εν αρχή Ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Δ' τμήμα) γνωμοδότησε ως ακολούθως:
Ι. Κατά τα εκτιθέμενα στο Ερώτημα και κατά την άποψη των υπηρεσιών που προκάλεσαν την υποβολή του, με τις διατάξεις του άρθρου 7 εδ. Α (α) και (γ) Ν. 3467/2006 (Α' 128) «δίνεται η δυνατότητα να μετέχουν ως υποψήφιοι σχολικοί σύμβουλοι στην διαδικασία επιλογής και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί. Για πρώτη φορά στις επιλογές σχολικών συμβούλων του έτους 2007, επελέγη ως σχολικός σύμβουλος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ένας ιδιωτικός εκπαιδευτικός και ως σχολική σύμβουλος δημοτικής εκπαίδευσης μία εκπαιδευτικός της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας». Ενόψει του διορισμού τους αυτού η υπηρεσία ερωτά εάν, σε περίπτωση μη επανεπιλογής των ανωτέρω εκπαιδευτικών ή απαλλαγής τους από τα καθήκοντα του σχολικού συμβούλου, λαμβάνοντας υπόψη και τις διατάξεις των παραγράφων 1 του άρθρου 19 Ν. 1304/1982 και 5 του άρθρου 8 του Ν. 1966/1991, : α) επιστρέφουν στην θέση που κατείχαν πριν από την επιλογή και τοποθέτηση τους ως σχολικοί σύμβουλοι ή β) εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 8 του Ν. 1966/1991.
II. Ο Ν. 1304/82 ορίζει, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Άρθρο 1. Επιστημονική Παιδαγωγική καθοδήγηση. 1. Εισάγεται ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου στη Γενική και τη Μέση Τεχνική - Επαγγελματική Εκπαίδευση. Έργο του Σχολικού Συμβούλου είναι η επιστημονική - παιδαγωγική καθοδήγηση και η συμμετοχή στην αξιολόγηση και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, καθώς και η ενθάρρυνση κάθε προσπάθειας για επιστημονική έρευνα στο χώρο της εκπαίδευσης. ... 3. Γα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των Σχολικών Συμβούλων καθώς και η διαδικασία αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού καθορίζονται λεπτομερέστερα με Π. Διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. . . . Αρθρο 16. Προσόντα υποψηφίων. 1. Υποψήφιοι για τις θέσεις Σχολικών Συμβούλων Δημοτικής Εκπαίδευσης, Προσχολικής Αγωγής, Ειδικής Αγωγής και Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης μπορούν να είναι όσοι έχουν 15ετή εκπαιδευτική υπηρεσία, από την οποία 12 έτη σε θέση μόνιμου εκπαιδευτικού του ίδιου κλάδου. . . . Άρθρο 19. Υπηρεσιακή κατάσταση Σχολικών Συμβούλων. 1. Οι αποδοχές των Σχολικών Συμβούλων κατά τη διάρκεια της θητείας του ς αντιστοιχούν στο μισθολογικό κλιμάκιο 10. Οι οργανικές θέσεις τους θεωρούνται κενές και μπορούν να συμπληρωθούν με τοποθετήσεις ή μεταθέσεις άλλων εκπαιδευτικών. 2. Μετά τη λήξη της θητείας τους οι Σχολικοί Σύμβουλοι επανέρχονται στα διδακτικά τους καθήκοντα και τοποθετούνται σε κενή θέση σχολείου της προτίμησης τους με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου. 3. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους οι Σχολικοί Σύμβουλοι εξελίσσονται βαθμολογικά και μισθολογικά στις οργανικές θέσεις, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. . . . Άρθρο 20, Επιλογή Σχολικών Συμβούλων κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου. 1. Συγκροτείται συμβούλιο επιλογής των Σχολικών Συμβούλων για την πρώτη εφαρμογή του νόμου αυτού και για την κατάρτιση του πίνακα επιλογής για την πλήρωση των θέσεων που συνιστώνται, από: α. Ένα δικαστή της διοικητικής δικαιοσύνης. . . . 3. Ο Πρόεδρος, τα μέλη και οι εισηγητές του Συμβουλίου Επιλογής καθώς και οι αναπληρωτές τους ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Με την ίδια απόφαση ορίζεται και ο Γραμματέας του Συμβουλίου Επιλογής, καθώς και δύο αναπληρωτές του από τους υπαλλήλους της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. 4. Οι προθεσμίες για την υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφερομένους, ύστερα από σχετική προκήρυξη, και η διαδικασία πρόκρισης και επιλογής για τις θέσεις των Σχολικών Συμβούλων θα καθορισθούν με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων που θα εκδοθεί εντός μηνός από τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. 5. Η τοποθέτηση των Σχολικών Συμβούλων γίνεται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κατά τη σειρά του πίνακα επιλογής, που θα καταρτίσει το Συμβούλιο της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου.»
Με το άρθρο 8 Ν. 1966/91 επήλθαν ορισμένες αλλαγές στα θέματα επανάκρισης, πλήρωσης κενών θέσεων, προθεσμιών κλπ. σχολικών συμβούλων ορίσθηκε δε, επιπλέον, ότι: «5. Οι σχολικοί σύμβουλοι, των οποίων η θητεία κάθε φορά λήγει και δεν επιλέγονται εκ νέου σε θέσεις σχολικών συμβούλων, επανέρχονται στα διδακτικά τους καθήκοντα και τοποθετούνται σε κενή θέση σχολείου της προτίμησης τους. Αν δεν υπάρχει κενή θέση σε συγκεκριμένο σχολείο της προτίμησης τους, τοποθετούνται, με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, σε ειδική προς τούτο συνιστώμενη θέση σε ένα από τρία σχολεία μιας εκπαιδευτικής περιφέρειας, στα οποία οι ίδιοι θα ζητήσουν να τοποθετηθούν, με εξαίρεση τα Πειραματικά Σχολεία, Η εξαίρεση αυτή δεν ισχύει στην περίπτωση, που κατά την επιλογή τους ως σχολικών συμβούλων υπηρετούσαν σε Πειραματικό Σχολείο, το οποίο και μπορεί να ζητήσουν για την τοποθέτηση τους. Η θέση αυτή καταργείται με την αποχώρηση από την υπηρεσία των εκπαιδευτικών αυτών για οποιοδήποτε λόγο ή με την τυχόν μετάθεση τους σε άλλο σχολείο σύμφωνα με τις ισχύουσες περί μεταθέσεων διατάξεις. 6. Με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα εφαρμογής των διατάξεων αυτού του άρθρου.»
Περαιτέρω, με το άρθρο 3 Ν. 2188/94 ορίστηκε ότι: « ... 7. α) Οι θέσεις των σχολικών συμβούλων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των προϊσταμένων διευθύνσεων και γραφείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των προϊσταμένων γραφείων φυσικής αγωγής των -διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και σχολικών εργαστηριακών κέντρων (Σ.Ε.Κ.) και των προϊσταμένων των τμημάτων εκπαιδευτικών θεμάτων των διευθύνσεων εκπαίδευσης πληρούνται με τετραετή θητεία. Οι θέσεις του συντονιστή συμβούλων εκπαίδευσης εξωτερικού και των συμβούλων εκπαίδευσης του εξωτερικού πληρούνται με διετή θητεία, που μπορεί να παρατείνεται μέχρι τη λήξη του διανυόμενου σχολικού έτους, β) Η θητεία των παραπάνω αρχίζει από την τοποθέτηση τους σε κενές ή κενούμενες θέσεις από τον αξιολογικό πίνακα επιλογής, γ) Με προεδρικό διάταγμα που θα εκδοθεί με πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εντός τριών (3) μηνών από την ισχύ του παρόντος νόμου, θα καθορισθούν: αα) τα προσόντα και τα κριτήρια επιλογής των κατά το στοιχείο α' στελεχών της εκπαίδευσης , ββ) οι προθεσμίες και η διαδικασία υποβολής αιτήσεων και λοιπών δικαιολογητικών των ενδιαφερομένων, γγ) η διαδικασία κρίσης, επιλογής, τοποθέτησης και μετάθεσης τους, δδ) τα κριτήρια και η διαδικασία τοποθέτησης σε θέσεις εκπαιδευτικών μετά τη λήξη της θητείας τους και εε) κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετική με τα θέματα αυτά.»
Τέλος, ο Ν. 3467/06 ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Άρθρο 1. Πίνακες επιλογής στελεχών Δημόσιας Εκπαίδευσης. 1. Η επιλογή και τοποθέτηση των'στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης στις κενές θέσεις γίνεται για τετραετή θητεία και στις κενούμενες θέσεις για το υπόλοιπο της θητείας αυτής. 2. Για την πλήρωση των ανωτέρω θέσεων, καταρτίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις των επόμενων άρθρων οι παρακάτω αξιολογικοί πίνακες επιλογής, που ισχύουν για τέσσερα έτη:
α) Σχολικών συμβούλων δημοτικής εκπαίδευσης β) Σχολικών συμβούλων προσχολικής αγωγής γ) Σχολικών συμβούλων ειδικής αγωγής
δ) Σχολικών συμβούλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά κλάδους και ειδικότητες. . . . Άρθρο 3. Κριτήρια επιλογής. Τα κριτήρια επιλογής των στελεχών της εκπαίδευσης διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες και αποτιμώνται συνολικά με εκατό αξιολογικές μονάδες. . . . Άρθρο 5. Τοποθέτηση ανάληψη υπηρεσίας. Α. Τοποθέτηση σχολικών συμβούλων. 1. Οι εγγεγραμμένοι στους πίνακες επιλογής σχολικών συμβούλων τοποθετούνται σε κενές και κενούμενες θέσεις με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από πρόταση του οικείου συμβουλίου επιλογής, κατά τη σειρά εγγραφής τους στον αξιολογικό πίνακα επιλογής και με βάση τις δηλωθείσες προτιμήσεις. 2. Αν οι υποψήφιοι για τοποθέτηση δεν μπορεί να τοποθετηθούν σε θέσεις της προτίμησης τους, τοποθετούνται, αν εκ νέου το δηλώσουν, στις υπόλοιπες κενές θέσεις, τις οποίες καλούνται να επιλέξουν. Η τοποθέτηση γίνεται κατά τη σειρά των συνολικών αξιολογικών μονάδων και με βάση τις δηλωθείσες προτιμήσεις. 3. Οι τοποθετούμενοι σε θέσεις σχολικών συμβούλων διαγράφονται από τους λοιπούς πίνακες υποψηφίων στελεχών εκπαίδευσης, στους οποίους είναι εγγεγραμμένοι. . . . Αρθρο 7. Α. Σχολικοί Σύμβουλοι, α) Υποψήφιοι για τις θέσεις σχολικών συμβούλων προ σχολικής αγωγής και δημοτικής εκπαίδευσης μπορεί να είναι εκπαιδευτικοί των κλάδων νηπιαγωγών και δασκάλων, αντίστοιχα, με βαθμό Α', που έχουν δεκαεξαετή συνολική εκπαιδευτική υπηρεσία και έχουν επί δέκα τουλάχιστον έτη ασκήσει διδακτικά καθήκοντα σε σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. . . . γ) Υποψήφιοι για τις θέσεις σχολικών συμβούλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί να είναι εκπαιδευτικοί αντίστοιχων κλάδων ΠΕ 01 μέχρι ΠΕ18 του άρθρου 14 του ν. 1566/1985 (ΦΕΚ 167 Α') ή των κλάδων ΠΕ 19 και ΠΕ 20 του άρθρου 30 του ν. 2009/1992 ή εκπαιδευτικοί των κλάδων ΠΕ 06, ΠΕ 08, ΠΕ 11 και Π Ε 16 που ανήκουν οργανικά σε σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν βαθμό Α', δεκαεξαετή συνολική εκπαιδευτική υπηρεσία και επί δέκα τουλάχιστον έτη να έχουν ασκήσει διδακτικά καθήκοντα σε σχολεία πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. . . . Αρθρο 14. Μεταθέσεις Τοποθετήσεις των Στελεχών της Εκπαίδευσης μετά τη λήξη της θητείας ... 3. Για την τοποθέτηση των σχολικών συμβούλων, μετά τη λήξη της θητείας τους εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 5 του ν. 1966/1991 (ΦΕΚ 147 Α').»
Σημειώνεται ότι με το Ν. 2817/2000 αφενός μεν ρυθμίστηκαν ζητήματα χρόνου κατάρτισης πινάκων επιλογής, συμμετοχής και μεταθέσεων σχολικών συμβούλων {άρθ. 8 παρ. 11) αφετέρου δε μετεβλήθη η σύνθεση των συμβουλίων επιλογής αυτών καθώς και των άλλων στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης.
Κατ' εξουσιοδότηση διατάξεων των παραπάνω νόμων (κατ1 ακρίβειαν ορισμένων εξ αυτών), όπως εκάστοτε μνημονεύονται στο προοίμιο τους εκδόθηκαν Π. Δ/γματα καθορισμού προσόντων, κριτηρίων και διαδικασίας επιλογής και τοποθέτησης σχολικών συμβούλων, όπως (ενδεικτικά) το Π.Δ. 398/95 (Α' 223) και το Π.Δ. 25/02 (Α' 20), στα οικεία άρθρα των οποίων επαναλαμβάνονται εν πολλοίς οι διατάξεις, ως προς τα παραπάνω θέματα, των νόμων εξ ών η εξουσιοδότηση προς ειδική ρύθμιση τους.
III. Από το σύνολο των παραπάνω διατάξεων, αυτοτελώς και σε συνδυασμό μεταξύ τους, το όλο πνεύμα και το ρυθμιστικό σκοπό τους, ερμηνευομένων υπό το φως των άρθρων 16 και 103 του ισχύοντος Συντάγματος, το σαφή νομοθετικό διαχωρισμό δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης και τη συναφή διάκριση της επαγγελματικής και υπηρεσιακής κατάστασης και εξέλιξης των λειτουργών εκατέρας (βλ. και άρθρα 28 επ. Ν.682/77 για την ιδιωτική εκπαίδευση), προκύπτει ότι: Τόσο κατά την εισαγωγή όσο και κατά την εξέλιξη, από το 1982 μέχρι σήμερα, του θεσμού των σχολικών συμβούλων, ως στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης, υπευθύνων ως' εκ των καθηκόντων τους για την αποτελεσματικότερη οργάνωση και τη βελτίωση του επιπέδου αυτής, ο νομοθέτης είχε υπόψη, για τη λειτουργία και τη στελέχωση του θεσμού αυτού, μόνο τους εκπαιδευτικούς της δημόσιας όχι δε (και) της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Τούτο σαφέστατα συνάγεται από τις νομοθετικές προβλέψεις περί της υπηρεσιακής κατάστασης, των αποδοχών, της διαδικασίας υποψηφιοτήτων και του τρόπου τελικής επιλογής αυτών, της δυνατότητας μετάθεσης, της επανόδου στα διδακτικά καθήκοντα ή στην προηγούμενη θέση του εκπαιδευτικού μετά τη λήξη της θητείας του ως σχολικού συμβούλου κ.ο.κ. που προσιδιάζουν σε λειτουργούς της δημόσιας εκπαίδευσης. Ουδεμία διαφοροποίηση σε επίπεδο ευθείας νομοθετικής ρύθμισης ή εξουσιοδοτικής διάταξης τεκμηριώνει, μέχρι τούδε, αντίθετη εκδοχή (πρβλ. αν και όχι για το ίδιο ακριβώς θέμα γνωμοδ. Ν.Σ.Κ. 233/03 και 415/04 που έχουν γίνει αποδεκτές από τον Υπουργό Ε.Π.Θ.).Ούτε, εξ'άλλου, στην αιτιολογική έκθεση του Ν.3467/07, στο άρθρο 7Α του οποίου οι ερωτώσες υπηρεσίες φαίνεται να στηρίζουν τη δυνατότητα υποψηφιότητας, για θέση σχολικού συμβούλου, ιδιωτικών εκπαιδευτικών, υφίσταται νύξη περί μεταβολής, δι' αυτού, του ισχύοντος καθεστώτος υποψηφιότητας και επιλογής ως σχολικών συμβούλων εκπαιδευτικών αποκλειστικά από τη δημόσια εκπαίδευση.
Αντίθετη άποψη θα οδηγούσε πλην άλλων, στη δυνατότητα εισόδου ιδιωτικών εκπαιδευτικών στη δημόσια εκπαίδευση, μετά τη λήξη της (μη νόμιμης) θητείας τους ως σχολικών συμβούλων, κατά καταστρατήγηση όλων των κειμένων διατάξεων περί διορισμού και δυνατότητας διδασκαλίας στο δημόσιο, όπως π.χ. των άρθρων 62 παρ. 1 και 2 Ν. 1566/85, 1 Ν.2842/01, 13 παρ. 2 Ν.2986/02 κ.α.
IV. Ενόψει' όσων παραπάνω εκτέθηκαν, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Δ') ομόφωνα γνωμοδοτεί ότι δεν παρέχεται εκ του Νόμου η δυνατότητα συμμετοχής ως υποψηφίων και, κατ' επέκταση, διορισμού ιδιωτικών εκπαιδευτικών ως σχολικών συμβούλων και, συνεπώς, δεν τίθεται ζήτημα εφαρμοστέου δικαίου περί την υπηρεσιακή κατάσταση στην οποία θα περιέλθουν, όσοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί έχουν τυχόν τοποθετηθεί ως σχολικοί σύμβουλοι με σχετική Υπουργική Απόφαση, η οποία είναι, ως εκ τούτου, ανακλητέα.
Εθεωρήθη Αθήνα, 31-3-2009
Πρόεδρος
Θεόδωρος Θεοφανόπουλος (Αντιπρόεδρος N.Σ.Κ.)
Ο Εισηγητής
Κων/νος Χαραλαμπίδης (Νομικός Σύμβουλος Ν.Σ.Κ.)
