Β. Σπανού, Ι. Καζάνη, Ν. Τριπόδης: 1) ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ 2)ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ –ΕΚΚΕΝΤΡΙΚΟΣ 3)ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ -ΠΑΡΟΡΜ/ΚΟΣ 4)ΑΓΧΩΔΗΣ -ΦΟΒΙΚΟΣ
Συνοπτικά:
==============================Συγγραφείς:
- Βασιλική Σπανού, Ψυχολόγος
- Ιωάννα Καζάνη, Παιδοψυχίατρος
- Δρ. Νικόλαος Τριπόδης, Σχολ. Σύμβουλος Φ.Α
Τίτλοι Βιβλίων:
Αναλυτικά:
Αθήνα 2008
Συγγραφείς:
Βασιλική Σπανού, Ψυχολόγος
Ιωάννα Καζάνη, Παιδοψυχίατρος
Δρ. Νικόλαος Τριπόδης, Σχολ. Σύμβουλος Φ.Α
Επιμέλεια κειμένου:
Εύα Σκλάβου, Επί Πτυχίω Αρχαιολόγος
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
...........................ΣΕΛ.
- ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ…………3-15
- ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ…………………..16-25
- Παθητική–Επιθετική Διαταραχή Προσωπικότητας………...17-21
- Καταθλιπτική Διαταραχή Προσωπικότητας………………...22-25
- Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ…...26-34
- Ζητήματα που σχετίζονται με τη θεραπεία των Διαταραχών Προσωπικότητας………………………………………………26-27
- Δυσκολίες στη θεραπεία των Διαταραχών Προσωπικότητας ……………………………28-31
- Ιδιαιτερότητες της θεραπείας των Διαταραχών Προσωπικότητας……32-34
- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………………...35-37
ΟΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
§ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
Το ανθρώπινο είδος κατά την διάρκεια της εξέλιξής του εμφάνισε ένα σύνολο
προτύπων λειτουργίας, τα οποία περιελάμβαναν ποικίλες συμπεριφορές όπως η
ανταγωνιστικότητα, η εξαρτητικότητα, η καχυποψία, η δραματοποίηση, η άσκηση
ελέγχου, η απομόνωση, η υπερτίμηση του εαυτού κ.α.(13) Κάθε άτομο κατά τη
διάρκεια της ζωής του αναπτύσσει τη δική του προσωπικότητα, η οποία αντανακλά
τον χαρακτηριστικό τρόπο που σκέπτεται για τους ανθρώπους
γύρω του και για τον εαυτό του, τον τρόπο που αισθάνεται,
συμπεριφέρεται, αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της ζωής, και σχετίζεται με τα
περιβάλλοντα πρόσωπα.(2,6,10,12)
Καθένας από εμάς μπορεί να χρησιμοποιεί διαφορετικές στρατηγικές για να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις της ζωής του και μάλιστα με τρόπο λειτουργικό και προσαρμοστικό. Πολλά στοιχεία της προσωπικότητας μπορούν να είναι ιδιαίτερα λειτουργικά, όπως η ανταγωνιστικότητα στον αθλητικό χώρο.(13) Κάποια άλλα όμως μπορεί να οδηγούν σε δυσπροσαρμοστικούς και άκαμπτους τρόπους συμπεριφοράς και να εμποδίσουν σε μεγάλο βαθμό την σωστή λειτουργία του ατόμου σε επίπεδο προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό προκαλώντας συναισθήματα πόνου, λύπης και έντονου άγχους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αυτά τα χαρακτηριστικά αποκαλούνται Διαταραχές της Προσωπικότητας.(2,6,10,12 12)
Σύμφωνα με τον Frances (1980) πρόκειται για τις ακραίες εκφράσεις των βασικών φυσιολογικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας (π.χ. ειλικρίνεια, επιθετικότητα, ευαισθησία), που είναι παρόντα σε κάθε άτομο, αλλά στις περιπτώσεις των διαταραχών φθάνουν σε σημείο υπερβολής.(6,10,14) Συνεπώς, τα άτομα που παρουσιάζουν Διαταραχές Προσωπικότητας, μπορεί να διακρίνονται από τα ίδια στοιχεία προσωπικότητας που συναντάμε και στους εαυτούς μας και στους γύρω μας κατά κόρον, όμως εμφανίζουν την τάση να υπερχρησιμοποιούν ένα μικρό αριθμό στρατηγικών με τρόπο άκαμπτο, ακόμα και όταν είναι εμφανές ότι κάτι τέτοιο αποβαίνει βλαπτικό για τους ίδιους. Για τους ανθρώπους αυτούς είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμήσουν σωστά τις καταστάσεις και να επιλέξουν τον κατάλληλο τρόπο αντιμετώπισης μέσα από το πλήρες εύρος των διαθέσιμων στρατηγικών.(Beck, 1996)
Το DSM IV ορίζει τη Διαταραχή της Προσωπικότητας ως τον εκτεταμένα δυσπροσαρμοστικό, άκαμπτο τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε και βιώνουμε εσωτερικές εμπειρίες και ο οποίος διαφοροποιείται κατά πολύ από τις προσδοκίες της κουλτούρας του ατόμου. Αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς είναι αισθητός σε κάθε έκφραση της ζωής μας και έκδηλος σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς μας. Παρουσιάζεται στην αρχή της εφηβείας ή νωρίς στην ενήλικη ζωή, είναι σταθερός στη διάρκεια του χρόνου και σε διαφορετικές καταστάσεις, και εμποδίζει την λειτουργία του ατόμου σε κοινωνικό και σε επαγγελματικό επίπεδο. Τέλος, κάποιες φορές, όχι πάντα, οδηγεί σε συναισθήματα πόνου, άγχους και ψυχικής ταλαιπωρίας.(6,10,14)
Συνήθως, τα άτομα που υποφέρουν από Διαταραχές της Προσωπικότητας δεν αισθάνονται αναστάτωση, δυσφορία ή άγχος και δεν έχουν κίνητρο για να αλλάξουν την συμπεριφορά τους. Δεν χάνουν επαφή με την πραγματικότητα και δεν παρουσιάζουν αποδιοργανωμένη συμπεριφορά.(2,3) Στις περισσότερες διαταραχές, οι ασθενείς αναστατώνονται από τα συμπτώματά τους, τα οποία θεωρούν ξένα, δυστονικά προς ή ασύμφωνα με το Εγώ τους. Αντίθετα, στις Διαταραχές της Προσωπικότητας τα συμπτώματα βιώνονται από τον ασθενή ως συντονικά/σύμφωνα με το Εγώ τους, συνεπώς από την οπτική γωνία του ασθενούς δεν συμβαίνει κάτι ανησυχητικό με τους ίδιους, δεν κάνουν κάτι λάθος. Απεναντίας, θεωρούν ότι τα πράγματα γύρω τους δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε και αισθάνονται ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα να αλλάξουν τον κόσμο, εκτός και αν οι άλλοι γύρω τους αρχίσουν να αλλάζουν συμπεριφορά.(14)
Έτσι, πολύ συχνά οι πάσχοντες αυτοί θα αναζητήσουν ένα περιβάλλον που να είναι συμβατό με τις ιδιαίτερες στρατηγικές που χρησιμοποιούν, ένα περιβάλλον δηλαδή που να μπορεί να τους αντέξει. Αυτό δεν συμβαίνει συχνά και δεν είναι καθόλου εύκολο καθώς τα άτομα αυτά, που όπως προαναφέρθηκε δεν αισθάνονται δυσφορία με την συμπτωματολογία τους, προκαλούν έντονη συναισθηματική δυσφορία και αναστάτωση στα άτομα του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν.(3)
Τα βασικά στοιχεία της Διαταραχής της Προσωπικότητας συνοψίζονται ως εξής:
