2ος Κύκλος, Αυτοαξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου των σχολείων. Επιστημονική ημερίδα.

Περιεχόμενα της Παρουσίασης

1. Χρονοδιάγραμμα Εφαρμογής
2. Ποιοι συμμετέχουν στις διαδικασίες και πως αυτές εκτυλίσσονται
3. Πως λαμβάνονται οι αποφάσεις
4. Πως καταγράφονται τα αποτελέσματα της συζήτησης
5. Ποιος έχει τη γενική ευθύνη
6. Ποιες είναι οι δραστηριότητες του πρώτου τετραμήνου
7. Ποιες είναι οι δραστηριότητες του δευτέρου τετραμήνου
8. Ποιες είναι οι δραστηριότητες του τρίτου και του τετάρτου τετραμήνου
9. Συγγραφή της έκθεσης Αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου
10. Αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου
7/9/10

Έξι Κρίσιμα Ερωτήματα

Ποια είναι η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου στο σχολείο μας σήμερα;
Πού θέλουμε να φτάσουμε;
Τι πρέπει και πώς πρέπει να το κάνουμε για να φτάσουμε εκεί που θέλουμε;
Τι πρόοδο κάναμε;
Πόσο και πώς ωφεληθήκαμε ως άτομα και ως σύνολο από την παραπάνω διαδικασία;
Σε ποιους τομείς βελτιώθηκε η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου και η εικόνα του σχολείου μας;

7/9/10

Μεθοδολογία Υλοποίησης

Συστηματική αρχική μελέτη, διερεύνηση και αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου της σχολικής μονάδας.
Διατύπωση κοινά αποδεκτών στόχων και προτεραιοτήτων δράσης.
Σχεδιασμός και υλοποίηση των κοινά αποφασισμένων δράσεων.
Παρακολούθηση και αξιολόγηση του πραγματοποιηθέντος εκπαιδευτικού έργου.
Ανατροφοδότηση από τα αποτελέσματα του πραγματοποιηθέντος εκπαιδευτικού έργου και καθορισμός νέων στόχων.

7/9/10

Η διαδικασία της αυτο-αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού Έργου μιας σχολικής μονάδας πραγματοποιείται σε επάλληλους κύκλους καθορισμένης διάρκειας.
Η ολοκλήρωση ενός από τους επάλληλους κύκλους αξιολόγησης του Ε. Ε. μιας Σ. Μ. απαιτεί χρονικό διάστημα μιας διετίας.
Κάθε διετής κύκλος αξιολόγησης αποτελείται από τέσσερα βασικά στάδια εφαρμογής, διάρκειας ενός τετραμήνου, και συνδέεται με διακριτούς επιμέρους στόχους.
Η υλοποίηση ενός σχεδίου δράσης συνεχίζεται ακόμη και όταν αποτιμούμε επιμέρους δράσεις του.
Είναι αυτονόητο ότι οι μεγαλύτερες δυσκολίες παρουσιάζονται κατά τη διαδικασία εφαρμογής του πρώτου κύκλου αξιολόγησης.

1. Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής

7/9/10

Οι διαδικασίες αρχίζουν με τον ορισμό των συμμετεχόντων στην ολομέλεια.
Στην ολομέλεια συμμετέχουν ο Δ/ντής και οι εκπαιδευτικοί της σχολικής μονάδας, καθώς και οι οριζόμενοι από τα συλλογικά τους όργανα, ή το σύλλογο διδασκόντων, εκπρόσωποι των γονέων και των μαθητών.
Θεωρείται χρήσιμη η εμπλοκή των γονέων και των μαθητών, προκειμένου η εικόνα του Σχολείου που θα προκύψει να είναι συνθετότερη και εγκυρότερη.

Η τελική απόφαση για τη συμμετοχή των γονέων και των μαθητών εξαρτάται από το σύλλογο διδασκόντων, με κριτήριο το ενδιαφέρον, την ικανότητα και τη δέσμευσή τους για ουσιαστική συμμετοχή στη διαδικασία ενός ορισμένου φάσματος θεμάτων.

2. Ποιοι συμμετέχουν στις διαδικασίες και πώς αυτές εκτυλίσσονται (1)

7/9/10

Ανάλογα με τον αριθμό των μελών και τις ανάγκες του σχολείου συγκροτούνται ομάδες εργασίας, στις οποίες η ολομέλεια αναθέτει συγκεκριμένο έργο.
Όταν η ολομέλεια το αποφασίσει, είναι δυνατή η ταυτόχρονη συμμετοχή ενός μέλους της σε περισσότερες της μιας ομάδες εργασίας. Ωστόσο, η συμμετοχή σε δεύτερη ή τρίτη ομάδα θα είναι επικουρική.
Στις εργασίες της ολομέλειας ένα μέλος (δεν είναι απαραίτητο να είναι ο Δ/ντής) επιλέγεται και αναλαμβάνει το ρόλο του συντονιστή και κάποιο άλλο μέλος αναλαμβάνει το έργο της τήρησης των πρακτικών.
Προτείνεται η συστηματική καταγραφή των σημαντικών εργασιών της ομάδας και η χρήση ημερολογίου.
Εκτιμάται ότι με οργανωμένη συζήτηση των συμμετεχόντων και προετοιμασμένες εισηγήσεις των ομάδων, η ολοκλήρωση των εργασιών ενός τετραμήνου δεν απαιτεί περισσότερες από 3-4 συνεδριάσεις.

2. Ποιοι συμμετέχουν στις διαδικασίες και πώς αυτές εκτυλίσσονται (2)

7/9/10

Η σχολική μονάδα μπορεί να επιλέγει έναν «κριτικό φίλο» που δεν θα έχει άμεση σχέση με την υφιστάμενη υπηρεσιακή δομή (πανεπιστημιακό, σχολικό σύμβουλο άλλης περιφέρειας, άλλον ειδικό επιστήμονα κ.λπ.).

Ο κριτικός φίλος μελετά κριτικά τις δράσεις της σχολικής μονάδας και κάνει προτάσεις που δεν θα είναι υποχρεωτικά εφαρμόσιμες (στόχος η βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου).

Η ολομέλεια αποφασίζει για τη συμμετοχή του κριτικού φίλου σε κάποια συνεδρίασή της, καθώς και για τις προτάσεις που θα υιοθετήσει.

2. Προαιρετική επιλογή και συμμετοχή κριτικού φίλου (3)

7/9/10

Στην αρχή κάθε τετραμήνου αποφασίζεται ο τρόπος εργασίας και η διαίρεση ή όχι των συμμετεχόντων σε ομάδες εργασίας, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους και τις ιδιαίτερες γνώσεις τους που σχετίζονται με τον υπό διερεύνηση τομέα.
Ο προγραμματισμός των εργασιών και η επιλογή των τομέων που θα διερευνηθούν ενδελεχώς (βλέπε ενότητα 6) εξαρτάται και από τον συνολικό αριθμό των συμμετεχόντων.
Ορίζονται οι συντονιστές, οι πρακτικογράφοι και το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της κάθε εισήγησης προς την ολομέλεια.
Καταγράφονται οι αιτιολογημένες απόψεις των συμμετεχόντων.

Η αξιοποίηση των διαθέσιμων στη σχολική μονάδα στατιστικών και άλλων στοιχείων, σχετικά με τη φοίτηση των μαθητών, τα αποτελέσματα των εξετάσεων κ.λπ., κρίνεται απαραίτητη.

3. Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις (1)

7/9/10

Τα μέλη της κάθε ομάδας, σε μία ή το πολύ δύο συνεδρίες, παραθέτουν τις απόψεις τους για κάθε τομέα του εκπαιδευτικού έργου (π.χ. γενική εκτίμηση για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το σχολείο).
Στόχος είναι η διατύπωση θέσεων για κάθε τομέα του ΕΕ, μετά από διάλογο και διαπραγμάτευση, που θα έχει την αποδοχή όλων των συμμετεχόντων.
Επισημαίνονται π.χ. τα αξιόλογα επιτεύγματα και οι προβληματικές περιοχές του ΕΕ της σχολικής μονάδας, καθώς και περιοχές που οι συμμετέχοντες θεωρούν ότι πρέπει να διερευνηθούν συστηματικότερα.
Η ποιότητα του διαλόγου, ο σεβασμός των δεδομένων και η ορθολογική τεκμηρίωση των επιχειρημάτων εξασφαλίζει και την εγκυρότητα της συνολικής διαδικασίας.
Η εργασία για κάθε τομέα ολοκληρώνεται με την καταγραφή της κοινά αποδεκτής θέσης της ομάδας, καθώς και μειοψηφικών απόψεων σε σημαντικά ζητήματα, όταν αυτές αιτιολογούνται επαρκώς

3. Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις (2)

7/9/10

Σε συνεδρίαση της ολομέλειας των συμμετεχόντων παρουσιάζονται και αναλύονται τα αποτελέσματα των ομάδων εργασίας από τους συντονιστές των ομάδων.
Στόχος είναι η καταγραφή μιας ενιαίας θέσης.
Η ενιαία αυτή θέση, ή και τυχόν μειοψηφούσες, θα συμπεριληφθεί στην ετήσια ή την τελική έκθεση αξιολόγησης του ΕΕ της σχολικής μονάδας.
Για να συμπεριληφθούν στην έκθεση μειοψηφούσες απόψεις, πρέπει να το αποδεχθεί το ένα τρίτο των μελών της ολομέλειας, ακόμη και όταν δεν συμφωνεί με την ουσία της άποψης.

3. Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις (3)

7/9/10

Τα αποτελέσματα της συζήτησης, για την εικόνα του σχολείου π.χ., αποτυπώνονται με τη χρήση τετράβαθμης αριθμητικής κλίμακας (1-4) για κάθε περιοχή του εκπαιδευτικού έργου, όπου:

4 = πολύ καλή (εικόνα χωρίς προβλήματα),
3 = καλή (τα θετικά στοιχεία περισσότερα από τα αρνητικά),
2 = μέτρια (τα προβλήματα είναι περισσότερα από τα θετικά στοιχεία),
1 = προβληματική (αρκετά σοβαρά προβλήματα).

Στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί συναίνεση για τον όποιο τομέα, καταγράφονται τα δύο «πλειοψηφικά» αποτελέσματα της ομάδας.
Στην περίπτωση που η ολομέλεια διαμορφώνει διαφορετική γνώμη από ομόφωνη απόφαση της ομάδας, για να καταγραφεί, απαιτείται η αυξημένη πλειοψηφία των δύο τρίτων της ολομέλειας.

4. Πώς αποτυπώνονται τα αποτελέσματα της συζήτησης

7/9/10

Τη γενική ευθύνη για την οργάνωση, την υποστήριξη, και το συντονισμό της αξιολόγησης του ΕΕ της σχολικής μονάδας έχει ο διευθυντής του σχολείου.
Ο διευθυντής ορίζει τις ημερομηνίες για τις συνεδρίες της ολομέλειας και συντονίζει τη συζήτηση σ’ αυτές.
Μετέχει στις συνεδρίες της κάθε ομάδας για την επιλογή των συντονιστών και των πρακτικογράφων.
Υποστηρίζει τις εργασίες και διευκολύνει τους συμμετέχοντες στην κάθε ομάδα για την ανάπτυξη της διαδικασίας (π.χ. πρόσβαση στα αρχεία του σχολείου).
Ο διευθυντής έχει την ευθύνη για τη δημιουργία θετικού κλίματος, το οποίο προάγει τη συνεργασία των συμμετεχόντων, καθώς και για την πρόοδο των εργασιών της ομάδας.

5. Ποιος έχει τη γενική ευθύνη

7/9/10

Απαντώντας στο ερώτημα «ποια είναι η ποιότητα του ΕΕ στο σχολείο μας σήμερα», προτείνονται δύο διαφορετικού τύπου προσεγγίσεις:

6.1. Μια γενική εκτίμηση της εικόνας του σχολείου.

6.2. Μια ενδελεχής διερεύνηση επιλεγμένων τομέων, η οποία αποτελεί και την πρώτη συστηματική αξιολόγηση του ΕΕ της σχολικής μονάδας.

6. Ποιες είναι οι δραστηριότητες του πρώτου τετραμήνου

7/9/10

Η πρώτη προσέγγιση αναφέρεται σε μια γενική εκτίμηση της εικόνας του σχολείου στο σύνολο των πεδίων και τομέων που συνθέτουν την ποιότητα του ΕΕ.
Η εκτίμηση αυτή δίνει τη δυνατότητα στα μέλη της σχολικής κοινότητας να αποκτήσουν μια συνολική εικόνα της κατάστασης του σχολείου.
Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής αναδεικνύονται τα αξιόλογα επιτεύγματα του σχολείου και επισημαίνονται οι αδυναμίες.
Η γενική αυτή εκτίμηση επαναλαμβάνεται, μόνον όταν η ολομέλεια κρίνει ότι έχει λόγους να επανεκτιμήσει την κατάσταση.

6. 1. Γενική εκτίμηση της εικόνας του σχολείου

7/9/10

Η δεύτερη προσέγγιση αναφέρεται σε μια συστηματική και σε βάθος αξιολόγηση κάποιων τομέων, με επιλεγμένους δείκτες και κριτήρια, προκειμένου να περάσουμε από την «απλή εντύπωση» στην «έγκυρη γνώση» συγκεκριμένων διαστάσεων του ΕΕ.
Η επιλογή των τομέων (2 τουλάχιστον τομέων ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων) βασίζεται είτε στη γενική εκτίμηση της εικόνας του σχολείου είτε προκύπτει από περιφερειακές ή εθνικές προτεραιότητες.
Στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται τομείς όπως «υλικοτεχνική υποδομή», «οικονομικοί πόροι», «ανθρώπινο δυναμικό» κ.λπ., για τους οποίους συγκεντρώνονται εύκολα στοιχεία από το αρχείο του σχολείου (επιπλέον, πολλά από τα στοιχεία αυτά δεν αλλάζουν κάθε χρονιά, όπως για παράδειγμα ο αριθμός των αιθουσών διδασκαλίας).
Αντίθετα, τομείς όπως «διδακτική διαδικασία», «μαθησιακή διαδικασία», «σχέσεις εκπαιδευτικών-μαθητών» κ.λπ. απαιτούν συνθετότερη διερεύνηση (π. χ. κατασκευή εργαλείων, συλλογή δεδομένων κ.λπ.).

6.2. Επιλογή τομέων για συστηματική αξιολόγηση (1)

7/9/10

Γονείς και μαθητές, ύστερα από απόφαση του συλλόγου διδασκόντων και ανάλογα με τη φύση τής υπό διερεύνηση περιοχής, μπορεί να αξιοποιούνται είτε ως συνεργάτες είτε ως πηγές άντλησης πληροφοριών.

Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει τη σε βάθος μελέτη ζητημάτων, τα οποία τις περισσότερες φορές αποδεικνύονται συνθετότερα από ό,τι η γενική εκτίμηση δείχνει.

Όταν αποκτηθούν εμπειρίες και κατακτηθούν αυτοματισμοί στις διαδικασίες, η σχολική μονάδα μπορεί να συνεχίζει παράλληλα τη συστηματική διερεύνηση και άλλων τομέων στο 2ο, 3ο ή 4ο τετράμηνο.

6.2. Επιλογή τομέων για συστηματική αξιολόγηση (2)

7/9/10

Η ολομέλεια αποφασίζει για τους τομείς προτεραιότητας, επισημαίνει τις πτυχές που θα διερευνηθούν σε κάθε τομέα, επιλέγει τους δείκτες ποιότητας και ορίζει τα κριτήρια διερεύνησης κάθε δείκτη.
Αποφασίζει ποιες είναι οι καταλληλότερες πηγές για την άντληση των πληροφοριών.
Ορίζει τις τεχνικές που προσφέρονται περισσότερο για τη συλλογή των πληροφοριών (π.χ. συζητήσεις στην ολομέλεια, ερωτηματολόγια, παρατήρηση, εξέταση εργασιών των μαθητών, ανάλυση εγγράφων κ.λπ.).
Αξιοποιεί, όπου είναι δυνατόν, πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες στο σχολείο.
Κατανέμει συγκεκριμένες δραστηριότητες σε ομάδες και μέλη.
Ορίζει το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της διερεύνησης του τομέα.

6.2.1. Διαδικασίες συστηματικής αξιολόγησης τομέων του ΕΕ του σχολείου

7/9/10

Τα μέλη της κάθε ομάδας κατασκευάζουν, όπου αυτό απαιτείται και με βάση ενδεικτικά υποδείγματα, τα κατάλληλα εργαλεία για την άντληση των πληροφοριών (ερωτηματολόγιο, σχέδιο συνέντευξης, σχέδιο παρατήρησης, κ.λπ.).
Προχωρούν στη συλλογή και την ανάλυση των δεδομένων.
Καταγράφουν τη διαδικασία και τα αποτελέσματα που προέκυψαν, προχωρώντας και σε μια πρώτη ερμηνεία των αποτελεσμάτων.
Μεταφέρουν τα αποτελέσματα και την πρώτη ερμηνεία τους στην ολομέλεια.

6.2.2. Δράσεις των ομάδων εργασίας κατά τη διαδικασία συστηματικής αξιολόγησης

7/9/10

Η ολομέλεια ακούει την εισήγηση της ομάδας και μελετά τα δεδομένα λαμβάνοντας υπόψη τις ερμηνείες της ομάδας.
Συνθέτει τις ερμηνείες, αξιολογώντας τις τεχνικές που εφαρμόστηκαν και τις πηγές από τις οποίες αντλήθηκαν τα δεδομένα.
Σε περίπτωση διαφωνιών, προσπαθεί να καταλήξει σε ενιαία θέση, εξαντλώντας την επιχειρηματολογία.
Όταν παρά τις προσπάθειες αυτό δεν επιτευχθεί, καταγράφονται οι δύο πλειοψηφούσες απόψεις.
Ολοκληρώνει τη διαδικασία της συστηματικής αξιολόγησης συγκρίνοντας τα αποτελέσματα με τα κριτήρια που αρχικά έθεσε για την ποιότητα του ΕΕ στον κάθε δείκτη.
Διατυπώνει τις δυνατές και τις αδύνατες πτυχές του ΕΕ συγκεκριμένων τομέων του σχολείου με βάση τη συστηματική αξιολόγηση.

6.2.3. Ολοκλήρωση της διαδικασίας-τελική απόφαση της ολομέλειας

7/9/10

Με βάση τα αποτελέσματα της γενικής εκτίμησης και της συστηματικής αξιολόγησης ορισμένων τομέων του ΕΕ, το σχολείο επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα «πού θέλουμε να φτάσουμε». Έτσι, προχωρεί στον προγραμματισμό συγκεκριμένων δράσεων.
Το σχολείο προγραμματίζει τις δράσεις του, αφού θέσει και ιεραρχήσει τους στόχους που θεωρεί απαραίτητους και ρεαλιστικούς για τη βελτίωση της ποιότητας του ΕΕ σε επιλεγμένα πεδία και τομείς.
Έμφαση δίνεται στην ενσωμάτωση μιας έστω καινοτομίας στο πρόγραμμα του σχολείου, σε κάθε κύκλο αξιολόγησης
Επειδή η υλοποίηση μιας καινοτομίας, συνήθως, απαιτεί μεγαλύτερο του τετραμήνου χρόνο, οι σχετικές δράσεις συνεχίζονται και στα άλλα τετράμηνα. Ωστόσο, ορίζονται υπο-δράσεις που θα πρέπει να ολοκληρωθούν στη διάρκεια των τετραμήνων του συγκεκριμένου κύκλου αξιολόγησης.

7. Ποιες είναι οι δραστηριότητες του δευτέρου τετραμήνου

7/9/10

Η ολομέλεια αναλύει τις λογικές, με βάση τις οποίες προγραμματίζει τις δράσεις και ιεραρχεί τις προτεραιότητες, απαντώντας σε ερωτήματα όπως:

Επείγει η υλοποίηση κάποιας δράσης;
Υπάρχουν εθνικές ή περιφερειακές προτεραιότητες που την επιβάλλουν;
Απαιτεί εξαιρετικά μεγάλη προσπάθεια και χρόνο; (αυτό ασφαλώς θα περιορίσει τον αριθμό των δράσεων και θα επιβάλει υποδιαίρεση της δράσης σε υποδράσεις)
Υπάρχουν ή μπορούν να εξασφαλιστούν οι σχετικές υποδομές στο σχολείο, ώστε να υλοποιηθεί η δράση;
Προτείνονται συγγενικές δράσεις, οι οποίες λειτουργούν συμπληρωματικά και εξοικονομούν χρόνο;

7.1.1. Προγραμματισμός δράσεων-λογικές των επιλογών

7/9/10

Ειδικά στη διαδικασία του προγραμματισμού προτείνουμε, όπου αυτό είναι εφικτό, να συμμετέχει σε μία τουλάχιστον συνεδρίαση, εκτός από την ολομέλεια, ο σχολικός σύμβουλος, ο διοικητικός προϊστάμενος, εκπρόσωπος από το Δ.Σ. του συλλόγου γονέων, εκπρόσωπος των μαθητών, ο «κριτικός φίλος» και εκπρόσωπος της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αυτό εξασφαλίζει την αποδοχή των προγραμματισμένων δράσεων, από όλους τους παράγοντες της σχολικής ζωής, ενισχύει τη δέσμευση όλων για την υλοποίησή τους και «διαπαιδαγωγεί» γονείς, μαθητές και ευρύτερη κοινότητα.
Στο διευρυμένο αυτό σώμα παρουσιάζεται ο σχεδιασμός της ολομέλειας και αναλύεται η λογική των επιλογών.
Το διευρυμένο σώμα εκφράζει τις απόψεις του και κάνει προτάσεις. Μετά από συζήτηση καταγράφεται η τελική επιλογή και ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, καθώς και οι λογικές που τις επέβαλαν.

7. 1. 2. Προγραμματισμός δράσεων- Διεύρυνση των συμμετοχών

7/9/10

Η ολομέλεια, απαντώντας στο ερώτημα «τι πρέπει και πώς πρέπει να το κάνουμε για να φτάσουμε εκεί που θέλουμε», αξιοποιεί και προσαρμόζει στις ανάγκες του σχολείου το ενδεικτικό σχέδιο δράσης.

Με βάση το σχεδιασμό των προτεραιοτήτων, οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες δράσης (ΟΔ), για τη διαμόρφωση ενός λεπτομερούς σχεδίου των επιμέρους δράσεων.
Κάθε ΟΔ, σε συνεργασία με τον δ/ντή του σχολείου, ορίζει έναν εκπαιδευτικό συντονιστή και έναν πρακτικογράφο για την καταγραφή των εργασιών της ομάδας.

Τα σχέδια δράσης δίνουν τη δυνατότητα στο κάθε σχολείο να εστιάσει την προσοχή του σε συγκεκριμένες δραστηριότητες, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπίζουν αδυναμίες και να φέρουν τις επιθυμητές αλλαγές στο ΕΕ, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις δυνατότητες που έχει το σχολείο για την υλοποίηση της δράσης.

7. 2. Διαμόρφωση σχεδίων δράσης

7/9/10

Ένα σχέδιο δράσης πρέπει να προσδιορίζει:

Τους οραματικούς και ρεαλιστικούς στόχους, οι οποίοι θα επιδιώκουν συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Τα συγκεκριμένα κριτήρια επιτυχίας του κάθε στόχου, με βάση τα οποία θα αποτιμηθούν τα τελικά αποτελέσματα.

Τις στρατηγικές εφαρμογής του σχεδίου δράσης (μεθόδους ενέργειες, συμβολές προσώπων κ.λπ.), οι οποίες θα εξασφαλίσουν την αποτελεσματική υλοποίησή του.

Το αναλυτικό, εφικτό και αυστηρά προσδιορισμένο για κάθε στόχο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του σχεδίου δράσης, το οποίο πρέπει να συνυπολογίζει τις υπάρχουσες δυνατότητες του σχολείου.

7. 2. 1. Προσδιορισμός βασικών στοιχείων ενός σχεδίου δράσης (1)

7/9/10

Τους πόρους οι οποίοι απαιτούνται για την επιτυχή υλοποίηση ενός σχεδίου δράσης, οι οποίοι, ανάλογα με τη φύση της δράσης, διαφέρουν και περιλαμβάνουν:

το ανθρώπινο δυναμικό (εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς, σύμβουλοι, ερευνητές, τοπικές αρχές κ.λπ.),
το χρόνο (ώρες συναντήσεων, ώρες σεμιναρίων επιμόρφωσης),
την υλικοτεχνική υποδομή (τεχνολογικός εξοπλισμός, αίθουσες, εποπτικά μέσα κ.λπ.),
τους οικονομικούς πόρους (ακριβές κόστος επιμόρφωσης, υλικών, επισκέψεων κ.λπ.),
τις οργανωτικές δομές (αρμοδιότητες προσώπων και μηχανισμοί συνεργασίας και συντονισμού του σχεδίου δράσης).

7. 2. 1. Προσδιορισμός βασικών στοιχείων ενός σχεδίου δράσης (2)

7/9/10

Τις διαδικασίες παρακολούθησης και αξιολόγησης του σχεδίου δράσης, με ακριβή καταγραφή των πηγών και των μεθόδων ολοκλήρωσης και εκτίμησης της αποτελεσματικότητάς του.

Τον υπεύθυνο του σχεδίου δράσης, ο οποίος θα έχει τη συνολική ευθύνη της οργάνωσης, της κατανομής αρμοδιοτήτων, του συντονισμού ενεργειών, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης του συγκεκριμένου σχεδίου δράσης.

7. 2. 1. Προσδιορισμός βασικών στοιχείων ενός σχεδίου δράσης (3)

7/9/10

Ο υπεύθυνος του κάθε σχεδίου δράσης κάνει μια αναλυτική εισήγηση των βασικών σημείων του στην ολομέλεια.

Η ολομέλεια, ύστερα από κριτική συζήτηση, αποφασίζει για την τελική μορφή του σχεδίου δράσης.

Το οριστικό σχέδιο δράσης περιλαμβάνεται στην ετήσια έκθεση που υποβάλει η σχολική μονάδα.

Η υλοποίηση του σχεδίου δράσης αρχίζει με την έναρξη του δευτέρου έτους του κύκλου αξιολόγησης. Ωστόσο, όταν αποκτηθούν εμπειρίες και αυτοματισμοί, η υλοποίηση μπορεί να αρχίσει και από το δεύτερο τετράμηνο.

7. 2. 2. Οριστικοποίηση του σχεδίου δράσης

7/9/10

Στο τρίτο και το τέταρτο τετράμηνο εκτυλίσσεται η διαδικασία υλοποίησης του σχεδίου/σχεδίων δράσης, παρακολούθησης της εφαρμογής τους, καθώς και αξιολόγησής του/τους.

Κάθε σχολική μονάδα σχεδιάζει και υλοποιεί 1-2 σχέδια δράσης, ανάλογα με τον αριθμό των μελών της, τους πόρους, κτλ.

Υπεύθυνη για την οργάνωση, την παρακολούθηση της προόδου και την αξιολόγηση του σχεδίου δράσης είναι η ομάδα δράσης (ΟΔ) που διαμόρφωσε το σχέδιο.

Όταν ολοκληρωθεί ένα σχέδιο δράσης, υποβάλλεται στην ολομέλεια, η οποία και εκφράζει την τελική άποψη, προτείνοντας και τρόπους αξιοποίησης των αποτελεσμάτων που προέκυψαν.

8. Ποιες είναι οι δραστηριότητες του τρίτου και του τετάρτου τετραμήνου

7/9/10

Για την αποτελεσματική υλοποίηση κάθε σχεδίου δράσης απαιτείται η συνεχής και συστηματική παρακολούθηση της προόδου του, προκειμένου να εξετάζεται:

Αν η πορεία του σχεδίου δράσης είναι σύμφωνη με τους στόχους που αρχικά τέθηκαν.
Αν τα ενδιάμεσα και τα τελικά αποτελέσματα συνδέονται με τα κριτήρια επιτυχίας που το κάθε σχέδιο δράσης θέτει
Αν ο χρόνος που είχαν στη διάθεσή τους οι εκπαιδευτικοί, οι οικονομικοί πόροι και τα υλικά που είχαν προβλεφθεί κατά το σχεδιασμό κ.λπ., επαρκούν για την αποτελεσματική υλοποίηση της δράσης.
Ο βαθμός προόδου που επιτυγχάνεται (ενδιάμεσες αξιολογήσεις).
Η ποιότητα της συλλογικής εργασίας, αλλά και της ατομικής συμβολής κάθε εμπλεκόμενου στη διαδικασία υλοποίησης του σχεδίου δράσης.

8.1.1. Διαδικασίες παρακολούθησης της προόδου ενός σχεδίου δράσης

7/9/10

Όπως και στην περίπτωση της συστηματικής διερεύνησης-αξιολόγησης του πρώτου τετραμήνου, η ομάδα δράσης καταγράφει με ακρίβεια και αυστηρότητα τις εργασίες και τις δραστηριότητες των μελών της.
Δίνει έμφαση στην καταγραφή σημαντικών αποκλίσεων από τον αρχικό σχεδιασμό, των δυσκολιών που παρουσιάστηκαν, όπως προβλήματα αριθμού των συμμετεχόντων, υλικοτεχνικής υποδομής, οικονομικών πόρων, εξειδικευμένων γνώσεων, στήριξης από στελέχη και επιστημονική ομάδα κ.λπ.
Από τη λεπτομερή παρακολούθηση της προόδου ενός σχεδίου δράσης είναι ενδεχόμενο να προκύψει η ανάγκη αναπροσαρμογών ή και αλλαγών.
Αιτιολογούνται οι πιθανές αποφάσεις αναπροσαρμογής ή και αλλαγής του αρχικού σχεδίου δράσης και αναδεικνύονται οι θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις των αναπροσαρμογών.
Τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα για την τελική αξιολόγηση του σχεδίου δράσης.

8.1.2. Καταγραφή των βασικών διαδικασιών του σχεδίου δράσης

7/9/10

Ένα σχέδιο δράσης ολοκληρώνεται με τη συνολική αξιολόγησή του από την ΟΔ, η οποία χρησιμοποιεί ως πηγές:

το ημερολόγιο της ομάδας,
τις μεθόδους που αναφέρονται στο σχέδιο δράσης,
τα κριτήρια επιτυχίας που αρχικά τέθηκαν και
τις ενδιάμεσες αξιολογήσεις της ΟΔ.

Η ΟΔ, απαντώντας στο ερώτημα «τι πρόοδο κάναμε» και αξιοποιώντας τις παραπάνω πηγές, αξιολογεί:

Τις επιμέρους ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν.
Τα αποτελέσματα των διαφόρων δράσεων, σε σχέση με τους στόχους που η ΟΔ είχε θέσει.
Τα αποτελέσματα των διαφόρων δράσεων, σε σχέση με τα κριτήρια επιτυχίας που η ΟΔ είχε θέσει. Η σύγκριση αυτή συγκεκριμενοποιεί τα εκπαιδευτικά επιτεύγματα ή τα προβλήματα του ΕΕ της σχολικής μονάδας.

8.1.3. Αξιολόγηση - Ολοκλήρωση του σχεδίου δράσης (1)

7/9/10

Η ΟΔ συντάσσει ένα σύντομο κείμενο, σχετικά με τη διαδικασία υλοποίησης και τα αποτελέσματα του σχεδίου δράσης και ενημερώνει την ολομέλεια.

Το κείμενο αυτό συμπεριλαμβάνεται στο αντίστοιχο τμήμα της τελικής έκθεσης αξιολόγησης.

Για την τελική φάση της αξιολόγησης ενός σχεδίου δράσης είναι αρκετές δύο συναντήσεις των συμμετεχόντων (μία των μελών κάθε ομάδας δράσης και μία της ολομέλειας).

8.1.3. Αξιολόγηση - Ολοκλήρωση του σχεδίου δράσης (2)

7/9/10

Η κάθε σχολική μονάδα διαμορφώνει και υποβάλλει ιεραρχικά, τόσο την ετήσια, όσο και την τελική (της διετίας) έκθεση αξιολόγησης.
Α. Στην έκθεση αξιολόγησης του ΕΕ :

αξιοποιείται όλο το υλικό που έχει προκύψει και ενσωματώνει τις ενδιάμεσες αξιολογήσεις (ετήσια και τετραμήνων).
παρουσιάζονται με σαφή και ολοκληρωμένο τρόπο τόσο οι διαδικασίες αξιολόγησης όσο και τα αποτελέσματα που προέκυψαν.

Β. Προσχέδιο της έκθεσης συζητείται στην ολομέλεια, προκειμένου αυτή να εξασφαλίσει, αν αυτό είναι δυνατόν, την αποδοχή όλων των συμμετεχόντων.

Γ. Η έκθεση υποβάλλεται στην ολομέλεια για τελική επικύρωση.

Δ. Μία ή δύο συνεδριάσεις της ολομέλειας, τον τελευταίο μήνα του διδακτικού έτους της διετίας, αρκούν για τη σύνταξη της έκθεσης αξιολόγησης του ΕΕ της σχολικής μονάδας.

9. Συγγραφή της έκθεσης αξιολόγησης του ΕΕ

7/9/10

Η έκθεση αξιολόγησης του ΕΕ της σχολικής μονάδας θα πρέπει να περιλαμβάνει:
Α. Την περίληψη των αποτελεσμάτων της έκθεσης, προκειμένου να διευκολύνεται η αναγνωσιμότητα της έκθεσης.
Β. Αναλυτική παρουσίαση των διαδικασιών και των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης, η οποία θα περιλαμβάνει:
1.Τη συνολική αποτίμηση του ΕΕ («γενική εκτίμηση» της εικόνας του σχολείου και τη συστηματική αξιολόγηση τομέων του ΕΕ στο σχολείο)
2. Τις επιλογές των προτεραιοτήτων για δράση
3. Τις διαδικασίες διαμόρφωσης των σχεδίων δράσης
4. Την υλοποίηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των σχεδίων δράσης

9.1. Δομή και περιεχόμενο της έκθεσης
7/9/10

Η έκθεση αξιολόγησης θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένη και τα στοιχεία της αξιοποιήσιμα από τους εκπαιδευτικούς και τις εκπαιδευτικές αρχές. Για το λόγο αυτό θα πρέπει:

Να είναι περιεκτική και να μην υπερβαίνει τις 10-15 σελίδες.
Να εντοπίζονται εύκολα τα εκπαιδευτικά επιτεύγματα του σχολείου και τα σημεία που απαιτούν βελτίωση.
Να περιέχει τεκμηριωμένες αξιολογικές κρίσεις, βασισμένες σε ποικιλία πηγών και συγκεκριμένα στοιχεία, και όχι απλή περιγραφή ζητημάτων.
Να αποφεύγονται οι εύκολες και ανώδυνες γενικεύσεις (π. χ. «το κλίμα των σχέσεων είναι ικανοποιητικό» ή «η συμπεριφορά των μαθητών είναι γενικά καλή» κ.λπ.).

Η ετήσια έκθεση θα περιλαμβάνει τα αντίστοιχα στοιχεία των δύο πρώτων τετραμήνων. Οι ενδιάμεσες αξιολογήσεις των τετραμήνων υποβάλλονται στο σχολικό σύμβουλο, ο οποίος και κρίνει αν πρέπει να προωθηθούν για άμεση αντιμετώπιση κάποιων προβλημάτων.

Τέλος, η έκθεση (ετήσια ή τελική) υποβάλλεται στο σχολικό σύμβουλο της περιφέρειας για περαιτέρω αξιοποίηση.

9.2. Μορφή της έκθεσης

7/9/10

Με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων τα αποτελέσματα της αξιολόγησης (ετήσιας και τελικής) δημοσιοποιούνται και αναρτώνται στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Είναι αυτονόητο ότι δημοσιοποιούνται όσα στοιχεία της έκθεσης επιτρέπει η νομοθεσία και όσα από αυτά ο σύλλογος διδασκόντων με πλειοψηφία 2/3 και ο δ/ντής του σχολείου κρίνει ότι μπορεί να δημοσιοποιηθούν.
Τα όργανα της πολιτείας, με εμπιστευτικό κωδικό, θα μπορούν να ενημερώνονται, να ομαδοποιούν τα στοιχεία και, στη συνέχεια, να τα προωθούν ιεραρχικά, ώστε το Παρατηρητήριο Αξιολόγησης να είναι σε θέση, στηριζόμενο σε συγκεκριμένα στοιχεία, να κάνει προτάσεις προς το Υπουργείο Παιδείας είτε για αλλαγές στην εκπαιδευτική πολιτική είτε για άμεσες διορθωτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις.

10. Αξιοποίηση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης του ΕΕ (1)

7/9/10

Τα στοιχεία της έκθεσης, ή των εκθέσεων αξιοποιούνται άμεσα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για διορθωτικές παρεμβάσεις, όπως:

Αντιμετώπιση προβλημάτων που συνδέονται με ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή και τους πόρους.
Ενδοσχολικές επιμορφώσεις σε πεδία που η αξιολόγηση έδειξε ότι απαιτούνται (π.χ. ελλείψεις σε ζητήματα σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας).
Επιμορφώσεις σε επίπεδο περιφέρειας σχολικού συμβούλου, όταν η μελέτη των εκθέσεων πολλών σχολείων μιας εκπαιδευτικής περιφέρειας αναδεικνύει συγκεκριμένα προβλήματα.
Επιμορφώσεις σε επίπεδο διοικητικής περιφέρειας, όταν διαπιστώνονται αντίστοιχα προβλήματα.
Παρεμβάσεις, σε συνεργασία και με άλλους τοπικούς φορείς, σε ζητήματα μαθητικής διαρροής, αντισταθμιστικού, ενισχυτικού και υποστηρικτικού χαρακτήρα, σε περιοχές που διαπιστώνεται πρόβλημα.