ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΣΙ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ*
Ι. Σεραφειμίδης, επιτ. Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής
Επειδή παρακολούθησα και τα δεκαεννέα διεθνή Συνέδρια Φυσ. Αγωγής και Αθλητισμού και τώρα το εικοστό – ιδιαίτερα την ενότητα της σχολικής Φυσ. Αγωγής – που οργάνωσε το Τ.Ε.Φ.Α.Α. Κομοτηνής (1993-2012) και μάλιστα έκανα είκοσι Ανακοινώσεις, μία σε κάθε συνέδριο, γι’ αυτό ο στόχος της Ανακοίνωσης αυτής επικεντρώνεται τόσο στις διάφορες τάσεις που παρουσιάστηκαν στη θεματική της σχολικής Φυσ. Αγωγής, μέσα από τις σχετικές Ανακοινώσεις που έγιναν, όσο και στο συνοπτικό σχολιασμό (κριτική) των τάσεων αυτών.
Συγκεκριμένα, οι κυριότερες τάσεις που παρουσιάστηκαν και στις οποίες προτείνονταν από τους υποστηρικτές τους να υποκαταστήσουν αυτές τη σχολική Φυσ. Αγωγή ή να έχουν εξέχουσα θέση στους στόχους, το περιεχόμενο, τη μεθοδολογία και την οργάνωση του μαθήματος είναι επιγραμματικά οι εξής:
1. Οι Βιολογικές προσαρμογές. 2. Η Κινητική μάθηση. 3. Η Ολυμπιακή παιδεία. 4. Η Αγωγή υγείας. 5. Η Διαθεματικότητα. 6. Η Ψυχοκινητική. 7. Οι Ψυχολογικές, Παιδαγωγικές και Ηθικές εφαρμογές. 8. Οι Δεξιότητες ζωής. 9. Η «Καλλιπάτειρα» κ.ά. 1. Βιολογικές προσαρμογές: Η τάση αυτή εμφανίστηκε στην Ελλάδα κυρίως μετά τη μεταπολίτευση και αφορά τα ταλαντούχα αθλητικά άτομα και γενικά τον πρωταθλητισμό. Σύμφωνα με τις Βιολογικές προσαρμογές θα πρέπει η προπόνηση στην αντοχή, τη δύναμη, την ταχύτητα κλπ. να είναι τόσο έντονη και πολύωρη, που να ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια των ασκούμενων, γιατί η εφαρμογή αυτή δημιουργεί αθλητικές επιδόσεις. Ακόμη, η Αερόβιος ικανότητα, δηλαδή η ικανότητα αυξημένης πρόσληψης οξυγόνου (που εκφράζεται με την αντοχή) και που επιτυγχάνεται με τους συνεχόμενους ή επαναλαμβανόμενους (Ίντερβαλ) δρόμους, θεωρήθηκε ως πανάκεια στη βιολογική παρακμή των Νεοελλήνων. Έτσι όλοι οι γυμναστές της περιόδου εκείνης γύμναζαν τους μαθητές τους με βάση τους κανόνες των Βιολογικών προσαρμογών (της έντονης άσκησης). Μάλιστα, αυτοί που τοποθετήθηκαν πιλοτικά τότε στα Δημοτικά σχολεία, εκτός των άλλων, έβαζαν ακόμη και τους μαθητές-τριες των τριών πρώτων τάξεων να τρέχουν μεγάλες αποστάσεις, προκειμένου να αποκτήσουν τη δήθεν αναγεννητική για την νεολαία και γενικά το γένος των Νεοελλήνων, Αερόβιο ικανότητα. Αυτός που απομυθοποίησε την εφαρμογή των Βιολογικών προσαρμογών στη σχολική Φυσ. Αγωγή – η τάση αυτή παρουσιάστηκε με έξαρση στα πρώτα συνέδρια του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Κομοτηνής, της Π.Ε.Π.Φ.Α., της Ε.Γ.Β.Ε. και άλλων φορέων – ήταν ο Απόστ. Ντάνης, Εργοφυσιολόγος και τώρα Σχολικός Σύμβουλος, ο οποίος σύμφωνα με τη διδακτορική του έρευνα σε ομοζυγικούς δίδυμους απέδειξε ότι στις μικρές ηλικίες δεν επιτυγχάνονται οι Βιολογικές προσαρμογές, εξαιτίας των γενετικών προδιαγραφών της αναπτυξιακής αυτής ηλικίας και ότι αυτές αποδίδουν και είναι κατάλληλες στις μεγαλύτερες ηλικίες, ιδιαίτερα στην ανδρική. Κατά συνέπεια, η εφαρμογή των Βιολογικών προσαρμογών στο χώρο του σχολείου δεν έχει νόημα και αποτελεί ματαιοπονία, όταν, εκτός των άλλων, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών είναι ατάλαντη αθλητικά, ούτε έχει πρόθεση να ασχοληθεί με τον πρωταθλητισμό και επιπλέον δεν υπάρχει η πολυτέλεια της πολύωρης και πολυήμερης προπόνησης, που απαιτούν οι Βιολογικές προσαρμογές, εξαιτίας των ολίγων ωρών που διατίθενται στο μάθημα της Φυσ. Αγωγής. Υποστηρικτής των Βιολογικών προσαρμογών είναι ο Βασ. Κλεισούρας, Εργοφυσιολόγος-Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αθηνών. 2. Κινητική μάθηση: Αυτή δημιουργήθηκε κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τους Ψυχολόγους, προκειμένου όχι μόνον να επιλεγούν οι επιδέξιοι, ανάμεσα από ένα πλήθος στρατευμένων (με ειδικά τεστ), αλλά τόσο αυτοί όσο και οι αδέξιοι να μπορούν σε σύντομο χρόνο να εκπαιδευτούν στις τεχνικές και τακτικές του πολέμου και να χειρίζονται τα διάφορα όπλα και τις πολεμικές μηχανές: τουφέκια, πολυβόλα, κανόνια, άρματα μάχης, αεροπλάνα κ.ά. Οπότε, τη διδακτική αυτή διαδικασία της γρήγορης μάθησης των ψυχολόγων και των στρατιωτικών ορισμένοι εκπαιδευτικοί επιχείρησαν να την αξιοποιήσουν και να την χρησιμοποιήσουν στο σύνολό της στο σχολικό χώρο. Μάλιστα στην Ελλάδα θεώρησαν ότι είναι δυνατόν να υποκαταστήσει αυτή την Ειδική διδακτική της σχολικής Φυσ. Αγωγής, αλλά και των άλλων μαθημάτων. Οι υποστηρικτές της άποψης αυτής δεν συνειδητοποίησαν ότι οι στόχοι, οι αναγκαιότητες και προτεραιότητες του στρατού δεν ταυτίζονται με τις αντίστοιχες του σχολείου. Όπως π.χ. στο Γενικό σχολείο δεν υπάρχει στενότητα χρόνου για την Εγκύκλιο παιδεία των μαθητών, όπως υπάρχει στην εκπαίδευση των στρατιωτών, αφού για την εκμάθηση των θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων στο σχολείο διατίθενται δώδεκα και πλέον χρόνια, ενώ αντίθετα στο στρατό, για τη συνολική πολεμική κατάρτιση μόνον ελάχιστες ημέρες ή μήνες. Επίσης, ο βασικός κανόνας της Κινητικής μάθησης – έτσι ονομάστηκε διεθνώς η γρήγορη μάθηση – στηρίζεται στο γεγονός ότι όλος ο χρόνος της διδασκαλίας και μάθησης θα πρέπει να αφιερώνεται αποκλειστικά και μόνο στο διδακτέο αντικείμενο χωρίς κενά και διακοπές, ενώ αντίθετα στο σχολείο κατά τη διδασκαλία και την πρακτική είναι δυνατόν – και πρέπει – να γίνονται διακοπές, εκτός των άλλων, για σχετικές επεξηγήσεις ή για παιδαγωγικές επεμβάσεις, αφού η σχολική Εκπαίδευση έχει στόχο τόσο τη μάθηση όσο και την αγωγή. Ωστόσο, ορισμένοι κανόνες της Κινητικής μάθησης είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στις ταχύρρυθμες μετεκπαιδεύσεις και στα ολιγοήμερα σεμινάρια ή ακόμη και στο σχολείο, όταν σε κάποιες ενότητες περιλαμβάνονται πολλά θέματα και ο διδακτικός χρόνος που διατίθεται είναι περιορισμένος. Υποστηρικτής της ολοκληρωτικής εφαρμογής της Κινητικής μάθησης στο σχολείο είναι ο Ευθ. Κιουμουρτζόγλου (καθηγητής), ενώ της μερικής ο Κων. Μουντάκης (καθηγητής).
Περισσότερα εδώ: http://www.fa3.gr/arthra/29-Serafeimidis-b.htm
Συγκεκριμένα, οι κυριότερες τάσεις που παρουσιάστηκαν και στις οποίες προτείνονταν από τους υποστηρικτές τους να υποκαταστήσουν αυτές τη σχολική Φυσ. Αγωγή ή να έχουν εξέχουσα θέση στους στόχους, το περιεχόμενο, τη μεθοδολογία και την οργάνωση του μαθήματος είναι επιγραμματικά οι εξής:
1. Οι Βιολογικές προσαρμογές. 2. Η Κινητική μάθηση. 3. Η Ολυμπιακή παιδεία. 4. Η Αγωγή υγείας. 5. Η Διαθεματικότητα. 6. Η Ψυχοκινητική. 7. Οι Ψυχολογικές, Παιδαγωγικές και Ηθικές εφαρμογές. 8. Οι Δεξιότητες ζωής. 9. Η «Καλλιπάτειρα» κ.ά. 1. Βιολογικές προσαρμογές: Η τάση αυτή εμφανίστηκε στην Ελλάδα κυρίως μετά τη μεταπολίτευση και αφορά τα ταλαντούχα αθλητικά άτομα και γενικά τον πρωταθλητισμό. Σύμφωνα με τις Βιολογικές προσαρμογές θα πρέπει η προπόνηση στην αντοχή, τη δύναμη, την ταχύτητα κλπ. να είναι τόσο έντονη και πολύωρη, που να ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια των ασκούμενων, γιατί η εφαρμογή αυτή δημιουργεί αθλητικές επιδόσεις. Ακόμη, η Αερόβιος ικανότητα, δηλαδή η ικανότητα αυξημένης πρόσληψης οξυγόνου (που εκφράζεται με την αντοχή) και που επιτυγχάνεται με τους συνεχόμενους ή επαναλαμβανόμενους (Ίντερβαλ) δρόμους, θεωρήθηκε ως πανάκεια στη βιολογική παρακμή των Νεοελλήνων. Έτσι όλοι οι γυμναστές της περιόδου εκείνης γύμναζαν τους μαθητές τους με βάση τους κανόνες των Βιολογικών προσαρμογών (της έντονης άσκησης). Μάλιστα, αυτοί που τοποθετήθηκαν πιλοτικά τότε στα Δημοτικά σχολεία, εκτός των άλλων, έβαζαν ακόμη και τους μαθητές-τριες των τριών πρώτων τάξεων να τρέχουν μεγάλες αποστάσεις, προκειμένου να αποκτήσουν τη δήθεν αναγεννητική για την νεολαία και γενικά το γένος των Νεοελλήνων, Αερόβιο ικανότητα. Αυτός που απομυθοποίησε την εφαρμογή των Βιολογικών προσαρμογών στη σχολική Φυσ. Αγωγή – η τάση αυτή παρουσιάστηκε με έξαρση στα πρώτα συνέδρια του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Κομοτηνής, της Π.Ε.Π.Φ.Α., της Ε.Γ.Β.Ε. και άλλων φορέων – ήταν ο Απόστ. Ντάνης, Εργοφυσιολόγος και τώρα Σχολικός Σύμβουλος, ο οποίος σύμφωνα με τη διδακτορική του έρευνα σε ομοζυγικούς δίδυμους απέδειξε ότι στις μικρές ηλικίες δεν επιτυγχάνονται οι Βιολογικές προσαρμογές, εξαιτίας των γενετικών προδιαγραφών της αναπτυξιακής αυτής ηλικίας και ότι αυτές αποδίδουν και είναι κατάλληλες στις μεγαλύτερες ηλικίες, ιδιαίτερα στην ανδρική. Κατά συνέπεια, η εφαρμογή των Βιολογικών προσαρμογών στο χώρο του σχολείου δεν έχει νόημα και αποτελεί ματαιοπονία, όταν, εκτός των άλλων, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών είναι ατάλαντη αθλητικά, ούτε έχει πρόθεση να ασχοληθεί με τον πρωταθλητισμό και επιπλέον δεν υπάρχει η πολυτέλεια της πολύωρης και πολυήμερης προπόνησης, που απαιτούν οι Βιολογικές προσαρμογές, εξαιτίας των ολίγων ωρών που διατίθενται στο μάθημα της Φυσ. Αγωγής. Υποστηρικτής των Βιολογικών προσαρμογών είναι ο Βασ. Κλεισούρας, Εργοφυσιολόγος-Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αθηνών. 2. Κινητική μάθηση: Αυτή δημιουργήθηκε κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τους Ψυχολόγους, προκειμένου όχι μόνον να επιλεγούν οι επιδέξιοι, ανάμεσα από ένα πλήθος στρατευμένων (με ειδικά τεστ), αλλά τόσο αυτοί όσο και οι αδέξιοι να μπορούν σε σύντομο χρόνο να εκπαιδευτούν στις τεχνικές και τακτικές του πολέμου και να χειρίζονται τα διάφορα όπλα και τις πολεμικές μηχανές: τουφέκια, πολυβόλα, κανόνια, άρματα μάχης, αεροπλάνα κ.ά. Οπότε, τη διδακτική αυτή διαδικασία της γρήγορης μάθησης των ψυχολόγων και των στρατιωτικών ορισμένοι εκπαιδευτικοί επιχείρησαν να την αξιοποιήσουν και να την χρησιμοποιήσουν στο σύνολό της στο σχολικό χώρο. Μάλιστα στην Ελλάδα θεώρησαν ότι είναι δυνατόν να υποκαταστήσει αυτή την Ειδική διδακτική της σχολικής Φυσ. Αγωγής, αλλά και των άλλων μαθημάτων. Οι υποστηρικτές της άποψης αυτής δεν συνειδητοποίησαν ότι οι στόχοι, οι αναγκαιότητες και προτεραιότητες του στρατού δεν ταυτίζονται με τις αντίστοιχες του σχολείου. Όπως π.χ. στο Γενικό σχολείο δεν υπάρχει στενότητα χρόνου για την Εγκύκλιο παιδεία των μαθητών, όπως υπάρχει στην εκπαίδευση των στρατιωτών, αφού για την εκμάθηση των θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων στο σχολείο διατίθενται δώδεκα και πλέον χρόνια, ενώ αντίθετα στο στρατό, για τη συνολική πολεμική κατάρτιση μόνον ελάχιστες ημέρες ή μήνες. Επίσης, ο βασικός κανόνας της Κινητικής μάθησης – έτσι ονομάστηκε διεθνώς η γρήγορη μάθηση – στηρίζεται στο γεγονός ότι όλος ο χρόνος της διδασκαλίας και μάθησης θα πρέπει να αφιερώνεται αποκλειστικά και μόνο στο διδακτέο αντικείμενο χωρίς κενά και διακοπές, ενώ αντίθετα στο σχολείο κατά τη διδασκαλία και την πρακτική είναι δυνατόν – και πρέπει – να γίνονται διακοπές, εκτός των άλλων, για σχετικές επεξηγήσεις ή για παιδαγωγικές επεμβάσεις, αφού η σχολική Εκπαίδευση έχει στόχο τόσο τη μάθηση όσο και την αγωγή. Ωστόσο, ορισμένοι κανόνες της Κινητικής μάθησης είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στις ταχύρρυθμες μετεκπαιδεύσεις και στα ολιγοήμερα σεμινάρια ή ακόμη και στο σχολείο, όταν σε κάποιες ενότητες περιλαμβάνονται πολλά θέματα και ο διδακτικός χρόνος που διατίθεται είναι περιορισμένος. Υποστηρικτής της ολοκληρωτικής εφαρμογής της Κινητικής μάθησης στο σχολείο είναι ο Ευθ. Κιουμουρτζόγλου (καθηγητής), ενώ της μερικής ο Κων. Μουντάκης (καθηγητής).
Περισσότερα εδώ: http://www.fa3.gr/arthra/29-Serafeimidis-b.htm
